Fiscale concurrentiepositie Nederland verder onder druk

De belastingpositie die Nederland wereldwijd inneemt, is dit jaar verder onder druk komen te staan. Zo verloor Nederland zeven plaatsen op de wereldranglijst en één plaats op Europees niveau. Dat blijkt uit Paying Taxes 2012, het jaarlijkse onderzoek van PwC en de Wereldbank dat de belastingdruk en - systemen van 183 landen met elkaar vergelijkt. "Nederland heeft weliswaar progressie geboekt, maar omringende landen verbeteren hun belastingsysteem aan een hoger tempo. Op die manier raken we verder verwijderd van wat volgens PwC het doel zou moeten zijn: een Europese top-5 notering", stelt Sytso Boonstra, voorzitter van de belastingpraktijk van PwC.
De ranking is een indicator voor de fiscale druk waar ondernemers mee te maken hebben. Gebaseerd op het aantal belastingen dat een land heft, de hoeveelheid uren die een ondernemer eraan besteedt en de hoogte van de belastingen. Nederland zit in de Europese middenmoot met een 12e plaats qua aantal belastingen (vorig jaar 10), de 13e plaats als het gaat om de Total Tax Rate (vorig jaar 14) en de 9e plaats qua aantal uren. Dit zorg voor een gecombineerde achtste plaats in Europa, maar op individuele onderdelen valt nog veel winst te boeken.
"Een aantal Europese landen waaronder Finland, Spanje en Oostenrijk maken grotere stappen dan Nederland. Ze hervormen hun belastingsystemen in een vlot tempo, waardoor het aantal belastingen en de uren die ondernemers moeten besteden aan fiscale regels sterk omlaag gaan", vertelt Boonstra. In Nederland daalde het aantal uren dit jaar met 7 en bleef het belastingpercentage en het aantal belastingen gelijk. Ter vergelijking, in Finland waren bedrijven 150 uur minder kwijt dan het jaar ervoor en daalde het belastingpercentage met meer dan vijf procent. Met name door een ingrijpende hervorming van het btw-stelsel en de loonbelasting.
PwC deed vorig jaar een aantal voorstellen om naar een Europese top-5 positie toe te werken, die nog steeds actueel zijn. Zo moet - in navolging van landen als Zweden, Noorwegen en Frankrijk - het aantal belastingen omlaag. Daarvoor moet de discussie gevoerd worden of het nog van deze tijd dat belastingen geïnd worden door zowel de Belastingdienst als gemeenten en het waterschap.
Daarnaast zijn vereenvoudigingen nodig op verschillende fronten. Denk aan het - waar eenvoudig mogelijk - omlaag brengen van het aantal vrijstellingen in de btw. Eerder PwC-onderzoek laat zien dat landen gebaat zijn bij zo eenvoudig mogelijke btw-regels. Maar ook vereenvoudigingen in de loonbelasting en sociale premies. Een positieve stap is de uniformering van het loonbegrip. Nu is het tijd voor een verdere vereenvoudiging van de tariefstructuur, waarbij we moeten kijken of het fiscaliseren van de sociale verzekeringspremies een haalbare kaart is. Tot slot vindt PwC dat kritisch moet worden gekeken naar de extra complexiteit die de voorgenomen maatregelen in de vennootschapsbelasting met zich meebrengen. De extra opbrengsten voor de schatkist moeten in de juiste verhouding staan tot de extra lastendruk voor bedrijven.
In haar Belastingplan 2012 stelt de overheid het Nederlandse belastingstelsel te willen vereenvoudigen, onder andere door zeven kleinere belastingen af te schaffen. Een positieve ontwikkeling, die helaas niet kan verbloemen dat ons belastingstelsel vooral op gebied van de vennootschapsbelasting ingewikkelder gaat worden. Met name door de complexe wetgeving die nodig is voor de voorgenomen renteaftrekbeperkingen en de objectvrijstelling vaste inrichting.
"De roep om echte vereenvoudiging wordt steeds luider, met name rondom grote fiscale thema's als de vennootschapsbelasting. Ondanks de goede intenties, lijkt het Belastingplan 2012 ons belastingstelsel op een aantal fundamentele onderwerpen nog complexer te maken. Hierin zal de overheid een andere koers moeten gaan varen, willen we ons als een open, internationale economie en interessant vestigingsland blijven profileren. Dus niet voor een betere positie op de ranglijst, maar voor de bedrijven die er dagelijks mee te maken hebben", besluit Boonstra.