Banken moeten rekening houden met mensenrechten

Bijna tachtig procent van de Nederlanders wil dat banken rekening houden met mensenrechten als zij het spaargeld van hun klanten investeren. Slechts vijftien procent van de Nederlanders lette bij het afsluiten van zijn laatste spaarrekening op het investeringsbeleid van zijn bank. Toch zegt ruim tachtig procent de intentie te hebben dat zij bij een nieuwe spaarrekening ook rekening gaat houden met mensenrechten.
Dat blijkt uit onderzoek van Intomart GfK naar het belang van mensenrechten bij bancaire producten. Het onderzoek vond plaats in opdracht van de ASN Bank. Aanleiding was de presentatie van het vernieuwde mensenrechtenbeleid in de ASN Bank Issuepaper Mensenrechten.
In haar aangepaste mensenrechtenbeleid stelt de ASN Bank scherpere criteria voor de beoordeling van bedrijven. Deze moeten zich meer inspannen om mensenrechtenschendingen uit te sluiten. Dit heeft vooral tot gevolg dat de bank nog kritischer is bij het goed- of afkeuren van een bedrijf.
In de criteria is nu expliciet opgenomen dat de bank bedrijven toetst op vrijheid van meningsuiting en privacy. Daarnaast gaat vakbondsvrijheid een belangrijkere rol spelen. Dit betekent bijvoorbeeld dat de bank bedrijven in de VS voortaan standaard toetst aan de vraag of zij vakbondsvrijheid hebben opgenomen in hun (werknemers)beleid. Deze aanpassing is onder meer doorgevoerd omdat dit recht niet voldoende gewaarborgd is in de Amerikaanse wet en in de praktijk vaak wordt geschonden.
De ASN Bank wil met de aangepaste mensenrechtencriteria ook transparant zijn over de keuzes die zij maakt. "Banken kunnen verschil maken om de mensenrechten in de wereld te verbeteren," aldus Ewoud Goudswaard, algemeen directeur van de ASN Bank. "Zij kunnen het geld van Nederlandse gezinnen investeren in bedrijven en landen die goed voor mensen zorgen."
Uit het onderzoek van Intomart GfK blijkt dat Nederlanders bij mensenrechten vooral denken aan kinderarbeid, wapenhandel en gelijkheid. Drie op de tien Nederlanders kan zich echter weinig voorstellen bij de term mensenrechten. Volgens Goudswaard ligt hier een taak voor banken. "Zij kunnen met hun investeringen concreet maken waar het om gaat bij mensenrechten. Door open te zijn over waarop ze letten en het geld van klanten vervolgens te gebruiken om deze rechten te stimuleren." Volgens de VN (Global Compact) zijn de ASN-criteria een voorbeeld van de manier waarop een bank invulling kan geven aan mensenrechten.
De bank heeft voor de aanpassing van haar criteria aansluiting gezocht bij de richtlijnen van John Ruggie, voormalig speciaal vertegenwoordiger bij de VN. Hij had deze eerder opgesteld voor de rol van bedrijven en landen bij mensenrechten. Bedrijven moeten bijvoorbeeld de risico's op kinderarbeid bij toeleveranciers in kaart brengen, daar maatregelen tegen nemen en over de resultaten rapporteren.