Gematigde recessie voor 2012

Uit de Eurozone Winter Forecast van Ernst & Young (EEF) blijkt dat het vooruitzicht van een gematigde recessie in de eurozone in het eerste halfjaar van 2012 steeds waarschijnlijker wordt. Hoewel er tijdens de EU-top op 9 december hervormingen zijn aangekondigd, blijven de mogelijkheden rondom het afdwingen van het akkoord onduidelijk. Hierdoor blijft in de nabije toekomst de volatiliteit hoog, hetgeen een negatief effect heeft op de groeivooruitzichten voor het komende halfjaar.
Als de uitvoering van het akkoord van december tot stand komt, voorspelt de EEF een hervatting van de lichte groei in de eurozone tegen het einde van 2012. Het bruto binnenlands product (BBP) zou in 2012 met een kleine 0,1% toenemen, gevolgd door een verdere stijging van 1,5% tot 2% in 2013-2015. Voor Nederland voorspelt de EEF een groei van het BBP van 0,2% in 2012.
Pieter Jongstra, bestuursvoorzitter van Ernst & Young: "De hervormingen van de top van 9 december vormen een stap in de goede richting. Toch is er bezorgdheid over de bereidheid en het vermogen van de overheden in de eurozone om snel hervormingen door te voeren. Voor 2012 blijft er bovendien sprake van grote zorgen over de liquiditeitsproblemen bij banken en over de hoge werkloosheid en dat zal leiden tot groeivertraging. De onzekerheid die de eurozone omgeeft, maakt dat bedrijven terughoudend blijven bij hun beslissingen om voor de lange termijn te investeren of personeel aan te nemen. De werkelijke uitdaging voor Europa en de 'volgroeide economieën' is om te groeien en om in de toekomst manieren te vinden om te blijven groeien en hun schulden af te betalen."
De EEF juicht de recente besluiten van de Europese Centrale Bank (ECB) om de renteverhogingen van eerder in 2011 terug te draaien toe. Waarschijnlijk is een verdere verruiming nodig, samen met meer maatregelen om banken van liquiditeit te voorzien. De liquiditeit van de bancaire sector in de eurozone blijft namelijk een punt van zorg. Doordat banken de balans herstructureren en de blootstelling aan de meer risicovolle sectoren en landen afbouwen, blijft de bancaire kredietverlening in de eurozone schaars. Uit het ECB-onderzoek naar kredietverlening over het vierde kwartaal van 2011 is gebleken dat de kredietnormen opnieuw zijn aangescherpt, waarbij de uitkomsten voor afzonderlijke landen op strengere voorwaarden in de gehele eurozone wijzen. De belangrijkste redenen hiervoor, zijn onder meer de verminderde toegang tot kapitaalmarkten en de verslechterde perceptie van banken waar het om de algehele economische vooruitzichten gaat. Uit deze kredietverleningscijfers komt een steeds negatiever effect naar voren op de bedrijfsinvesteringen en op de mogelijkheden voor bedrijven om de productie in 2012 te verhogen.
Sinds 2008 vertoont de werkloosheid in een aantal landen in de eurozone een snelle stijging, met name in de periferie, maar de EEF acht de kans groot dat de situatie verslechtert en zich naar een deel van de kern uitbreidt. Gezien de vooruitzichten blijft de totale werkloosheid langdurig hoog. De EEF verwacht dat het werkloosheidscijfer in de eurozone tot 2015 niet onder de 10% daalt. Nederland vormt hierop een gunstige uitzondering met een verwachting van 4,5%. In 2012 zal de werkloosheid ook in Nederland echter eerst nog oplopen, naar verwachting tot 5,1%. Tegelijkertijd daalt de koopkracht van huishoudens. Hierdoor blijven de bestedingen door huishoudingen relatief laag.
Op korte termijn blijven de vooruitzichten voor de eurozone weliswaar somber, maar er worden stappen ondernomen voor een betere toekomst. De situatie in Italië, Spanje en Griekenland blijft zorgwekkend, maar wanneer op korte termijn vooruitgang met de hervormingen wordt geboekt, kan dat de overheden in andere landen het benodigde draagvlak voor soortgelijke lastige hervormingen verschaffen. Dat zou de Europese markten een enorme stimulans geven.
Pieter Jongstra: "Ondanks de sombere vooruitzichten voor de korte termijn en de blijvende neerwaartse risico's verwachten wij nog steeds dat de eurozone zich per saldo in 2012 stabiliseert. Wanneer de crises in Italië en Griekenland eenmaal achter de rug zijn, gaan de vooruitzichten voor groei op de middellange termijn daardoor verbeteren en zullen we een terugkeer zien richting meer financiële stabiliteit. Bovendien blijft er een prikkel uitgaan van de opkomende markten, die de komende jaren naar verwachting de wereldwijde groei gaan aanjagen en qua aandeel in het mondiale BBP de ontwikkelde landen al in 2014 gaan inhalen. Mede daardoor komt de groei in de eurozone in 2014-2015 weer rond de 2% uit en zijn de verdere vooruitzichten nog beter."