Misleiding bij financiële producten nog steeds mogelijk

Consumenten kunnen nog steeds worden misleid bij financiële producten. Dit ondanks maatregelen van de overheid en bewustwordingscampagnes om hen te waarschuwen voor misleidende prospectussen. Dat is de conclusie van een kleinschalig onderzoek aan de Erasmus School of Economics, zoals dat vandaag verschijnt in ESB, het vakblad voor economen.
De aandelenlease-affaire en schandalen rond onder meer Bernard Madoff en DSB-bank hebben geleid tot bewustwordingscampagnes en de komst van de Wet op financieel toezicht.  Onderzoekers prof.dr. Philip Hans Franses en masterstudent Siebe Versendaal van Erasmus School of Economics wilden nagaan of consumenten voldoende waren geschrokken om niet meer in misleidende teksten te trappen.
De econometristen hebben een aan de huidige tijd aangepaste versie van het Legio Lease-product (destijds "Winstverdriedubbelaar" geheten) voorgelegd aan 50 verschillende individuen. Daarbij  bekeken ze welke variant van dit product de voorkeur van de respondenten had. Een essentieel aspect van het Legio Lease product-was dat in de prospectus woorden als ‘verlies’, ‘schuld’ en ‘dalende koersen’ werden vermeden. Ook werd de term ‘niet van toepassing’ gebruikt  wanneer het eindsaldo voor een klant negatief uit zou komen.
Inzichten uit de gedragseconomie suggereren dat mensen liever ‘niet van toepassing’ lezen in plaats van een negatief saldo in euro's. Dat laatste  is ook precies het resultaat dat de Rotterdamse onderzoekers observeren bij de respondenten. Het is kennelijk  nog steeds mogelijk om mensen te misleiden met zorgvuldig geformuleerde keuzeopties, op zo’n manier dat we door ons eigen keuzeproces worden verleid om zinvolle informatie liever niet te zien. Respondenten blijken wel een voorkeur te hebben voor een relatief veilige inleg en een lange looptijd, zoals wordt gepropageerd door bewustwordingscampagnes.
De conclusie van Franses en Versendaal is dat bewustwordingscampagnes nog steeds hard nodig zijn. Ze moeten  misschien zelfs wel worden verbeterd door concreet en meer expliciet te maken hoe mensen keuzes maken.