Lenen relatief duur voor consument ondanks historisch lage rente

Hoewel de rentes op de geld- en kapitaalmarkten de afgelopen maanden flink zijn gedaald, blijven consumenten nog een gelijke rente betalen voor een lening. Banken kunnen momenteel veel goedkoper geld lenen op de geld- en kapitaalmarkten. Toch blijven de leenrentes voor consumenten nagenoeg gelijk, zo blijkt uit een inventarisatie van vergelijkingssite Geld.nl. “Banken konden in januari van dit jaar tot meer dan drie keer goedkoper aan hun geld komen dan een jaar eerder, maar daar merkt de consument dus niets van”, aldus Amanda Bulthuis van Geld.nl.
Banken baseren de rentetarieven voor leningen onder meer op de geld- en kapitaalmarktrentes, zoals de Euribor-tarieven en de rentes voor staatsleningen. De Euribor-rente, het tarief waartegen Europese banken elkaar geld lenen, is het afgelopen jaar gedaald van 1,34 procent in januari 2012 naar nog slechts 0,19 procent in januari 2013. Daarnaast zijn de rentetarieven voor staatsleningen met een looptijd van 5 jaar in dezelfde periode gedaald van 1,23 naar 0,42 procent. Voor 10-jaars staatsleningen bedraagt de daling 0,76 procent (van 2,24 in januari 2012 naar 1,48 procent een jaar later).
De rentes die consumenten betalen voor persoonlijke leningen en doorlopende kredieten zijn het afgelopen jaar daarentegen ongeveer hetzelfde gebleven of licht gestegen. De gemiddelde rente voor een doorlopend krediet (DK) van 20.000 euro lag begin januari 2013 zelfs een fractie hoger dan in januari 2012 (respectievelijk 6,63 en 6,50 procent). De gemiddelde rente van een persoonlijke lening (PL) van 10.000 euro is ook licht gestegen, van 7,82 procent  naar 8,02 procent.
“Dat de leenrentes voor consumenten niet dalen, heeft te maken met de opslagen die banken hanteren”, legt Bulthuis van Geld.nl uit. “Bovenop de marktrentes hanteren banken een opslag voor de risico’s die zij lopen door leningen te verstrekken en een opslag voor bijvoorbeeld kosten die zij moeten maken.”
In 2012 zijn de risico’s die banken lopen met een lening toegenomen. Door de crisis komt het steeds vaker voor dat consumenten hun schulden niet kunnen terugbetalen. Zo is onder andere het aantal probleemleningen, leningen waarbij een voorziening is getroffen of een betalingsachterstand van meer dan 90 dagen bestaat, het afgelopen jaar gestegen. Hierdoor zien banken zich genoodzaakt een hogere risico-opslag te hanteren.
Een andere verklaring voor de hoge marges op leningen die banken hanteren, vormen de aangescherpte regels voor kredietverstrekking en de strengere kapitaaleisen die aan banken worden gesteld. Hierdoor moeten zij tegenover hun leningen meer kapitaal aanhouden en zijn banken minder bereid leningen te verstrekken.
Echter verklaren bovenstaande risico’s niet geheel waarom de rentes voor consumenten kredieten niet gedaald zijn. Het lijkt erop dat banken gewoon extra marge realiseren. Mede door  het gebrek aan concurrentie is dit mogelijk, volgens Geld.nl. “De drie grootbanken Rabobank, ING en ABN AMRO verstrekken de meeste leningen en bepalen daarmee als prijsleiders de markt”, zegt Bulthuis. “Daar komt bij dat ABN AMRO en ING door de staatssteun die zij hebben ontvangen, niet mogen concurreren met lage kredietrentes. Door het vertrek van buitenlandse aanbieders en omdat andere banken slechts marktvolgers zijn, is de concurrentie klein.”
Aan de relatief hoge krediettarieven van banken kun je als consument helaas weinig doen. Wel kun je de kosten die je kwijt bent aan een lening zoveel mogelijk proberen te beperken door deze bijvoorbeeld snel of eerder af te lossen. “Heb je een lening en beschik je over veel spaargeld, dan is het nu erg rendabel om je leningen af te lossen. De spaarrentes zijn de laatste maanden namelijk hard gedaald. Sparen levert dus steeds minder op, terwijl je een relatief hoge rente betaalt over je leningen. Hierdoor ben je per saldo veel goedkoper uit als je een deel van je spaargeld gebruikt om je leningen af te lossen”, aldus Bulthuis. “Belangrijk daarbij blijft natuurlijk wel dat je nog genoeg spaargeld achter de hand houdt voor onverwachte uitgaven.”