Commissie Structuur Nederlandse Banken: Naar een dienstbaar en stabiel bankwezen

De onafhankelijke Commissie Structuur Nederlandse Banken heeft in opdracht van de minister van Financiën onderzocht hoe de dienstbaarheid en de stabiliteit van de Nederlandse banken en het bankwezen kunnen worden verbeterd. Dit is noodzakelijk omdat zowel de dienstbaarheid als de stabiliteit in de afgelopen jaren onvoldoende waren.
De Commissie richt zich in haar rapport met aanbevelingen voor het verbeteren van de dienstbaarheid en stabiliteit tot zowel de overheid als tot de banken zelf. De aanbevelingen hebben tot doel te bevorderen dat banken op een maatschappelijk verantwoorde wijze leveren wat burgers, bedrijven en de economie aan financiële producten en diensten nodig hebben.
De dienstverlening kan worden verbeterd door standaardversies van ingewikkelde consumentenproducten als hypotheken en individueel pensioensparen in te voeren. Hierdoor zijn ze makkelijker vergelijkbaar en het bevordert de concurrentie. Om beter aan te kunnen sluiten bij de behoeftes van de samenleving is het belangrijk dat de bancaire sector divers en concurrerend is. Toetreding van nieuwe partijen, zoals kredietunies en buitenlandse banken moet bevorderd worden. Daarnaast roept de Commissie de banken op om de dialoog aan te gaan met de samenleving en in een maatschappelijk statuut te verklaren wat zij zullen doen om dienstbaar en stabiel te zijn.
De stabiliteit van de banken en het bancaire systeem moet verbeterd worden om risico’s voor de burger (die nu uiteindelijk opdraait voor de kosten als het misgaat) en de samenleving te beperken. In haar aanbevelingen stelt de Commissie dat de banken beter bestand zijn tegen schokken als de kapitaalbuffers aanzienlijk versterkt worden en dat eerder gebeurt dan nu is voorzien. Dit kan gerealiseerd worden door de kapitaalratio’s van Basel III versneld in te voeren, namelijk op het moment dat het Europees toezicht op systeembanken ingaat. Ook zou er dan kritisch gekeken moeten worden naar de kwaliteit van de activa, indien nodig gevolgd door gedwongen herkapitalisatie. Stevig gekapitaliseerde banken zijn een voorwaarde voor economisch herstel en voldoende kredietverlening.
Daarnaast moeten de risico’s die banken lopen ingeperkt worden. Banken zouden geen risico’s meer aan mogen gaan die geen verband houden met het bedienen van klanten, zoals handel voor eigen rekening. Tevens moet er een scheidingsverplichting komen voor handelsactiviteiten van depositobanken als deze een bepaalde grens te boven gaan, conform de voorstellen van de Liikanen-groep in EU-verband. Ook het overhevelen van hypothecaire kredieten naar institutionele beleggers en het maximeren van de norm voor hypothecaire kredietverstrekking dragen bij aan het beperken van het risicoprofiel van banken.
Tot slot acht de Commissie het noodzakelijk om een aantal maatregelen te treffen dat er voor zorgt dat de gevolgen voor burgers en samenleving beperkt blijven als er toch een bank in de problemen komt. Er moet een goed gestructureerd Europees bail-in regime komen waarin wordt bepaald hoe en in welke volgorde schuldeisers van banken in dat geval worden aangesproken. Tevens moeten banken zo georganiseerd worden dat in geval van een faillissement de systeemrelevante activiteiten kunnen worden afgescheiden en apart kunnen worden voortgezet. Bij de vorming van de Europese bankenunie dient er naar gestreefd te worden om gelijktijdig met de invoering van het Europese toezicht, een resolutieautoriteit op te richten die streng toeziet op de vormgeving en uitvoering van zogenaamde afwikkelplannen.