VEH: Winstmarge banken op hypotheekrente stijgt weer

De extra winstmarge die banken en andere geldverstrekkers berekenen bovenop hun normale hypotheektarief is het afgelopen kwartaal met 0,25 procentpunt gestegen voor hypotheken met een rentevaste periode van 1 tot 5 jaar en hypotheken met een variabele rente. De stijging van de extra winstmarge is een trendbreuk na een lange periode van daling.
Hoewel de rente die consumenten voor hun hypotheek betalen de laatste jaren geleidelijk is gedaald en nu op het laagste niveau sinds 2005 staat, namen de fundingkosten (de kosten die banken maken voor het lenen van geld op de kapitaalmarkt) de afgelopen drie maanden in nog hoger tempo af. Door de lage rentestand kunnen banken hun marge ongemerkt verhogen.
De gemiddelde extra winstmarge op het consumententarief voor nieuwe hypotheken is nu 0,56 procentpunt. Zonder de extra winstopslag zou de gemiddelde hypotheekrente bij tien jaar rentevast ongeveer 3,6% zijn in plaats van 4,1%. Bij een hypotheek van 250.000 euro betekent het hogere tarief 1.400 euro bruto aan jaarlijks bijkomende hypotheeklasten. Dit is een prijsopslag van bijna 19%.
Op 5 april vervalt het prijsleiderschapsverbod dat de Europese Commissie drie jaar geleden aan ABN AMRO oplegde. Dit biedt deze staatsbank de mogelijkheid om met scherpere tarieven de concurrentie op de hypotheekmarkt te vergroten. De bank heeft echter aangegeven dat zij geen uitbreiding van het marktaandeel wenst. Voor ING was de concurrentiebeperking in november 2012 al vervallen, maar vandaag kondigde ook deze bank aan niet te willen groeien in hypotheken omdat de winstmarges onaantrekkelijk worden gevonden. Rabobank, de grootste speler op de hypotheekmarkt, heeft aangegeven het marktaandeel te willen verkleinen van 30% naar 25%.
Vereniging Eigen Huis vindt het verontrustend dat de drie dominante Nederlandse banken aangeven het marktaandeel in hypotheken niet te willen verhogen of zelfs te willen verkleinen. Dit is slecht nieuws voor huiseigenaren en koopstarters op de woningmarkt. Des te belangrijker wordt het onderzoek van de ACM naar barrières voor buitenlandse aanbieders om toe te treden op de Nederlandse hypotheekmarkt. Broodnodige concurrentie zal vooral daar vandaan moeten komen. De vereniging roept de ACM op het onderzoeksrapport versneld af te ronden en eventuele toetredingsbarrières weg te nemen.
De Eigen Huis Rentebarometer toont de extra winst zien die banken maken op de hypotheekrente die zij aan klanten berekenen. Deze winstopslag liep in 2012 op tot boven de 1 procentpunt en daalde in oktober 2013 naar 0,36 procentpunt.