Nieuwe statistiek laat zien dat kleinste kredieten aan het MKB het hardst krimpen

De krimp in de bancaire kredietverlening aan het midden- en kleinbedrijf (MKB) heeft zich eind vorig jaar vooral voorgedaan bij de kleinere leningen. Terwijl het totaalbedrag aan uitstaande leningen aan het MKB in het vierde kwartaal van 2013 0,9% lager lag dan in de drie maanden daarvoor, was in de categorie leningen tot EUR 250.000 sprake van een daling met 1,6%.

Dit blijkt uit een nieuwe statistiek over de bancaire kredietverlening aan het midden- en kleinbedrijf (MKB) die de Nederlandsche Bank (DNB) heeft opgezet. Hoewel het aandeel van de leningen tot EUR 250.000 slechts 11% van het totaal uitstaande MKB-krediet bedraagt, betreft het 85% van de MKB-bedrijven met bankkrediet. De nieuwe statistiek verschaft aanvullend inzicht in de dynamiek van de financiering van het MKB en kan zo bijdragen aan het vinden van oplossingen voor eventuele knelpunten.

De financiering van het MKB staat in de belangstelling. Kleine bedrijven geven aan dat ze moeite hebben om aan krediet te komen, mede doordat banken scherper op de risico’s letten. Door de crisis is de financiële positie van een deel van het MKB echter sterk verzwakt, waardoor de kredietwaardigheid van de betrokken bedrijven is afgenomen. Bovendien speelt de afgenomen vraag naar krediet een belangrijke rol in de krimp van het kredietvolume. Een analyse van de problematiek werd tot nu toe gehinderd doordat er geen goede gegevens beschikbaar waren over de ontwikkeling van de bancaire kredietverlening aan het MKB.

Om meer zicht te krijgen op de ontwikkeling van de kredietverlening aan het MKB in Nederland is een nieuwe statistiek opgezet. Voortaan rapporteren de drie grootbanken ieder kwartaal, op een onderling consistente manier over de kredietverlening aan het MKB – bedrijven met een omzet kleiner dan EUR 50 miljoen. Het MKB biedt werkgelegenheid aan ongeveer 60% van alle werknemers in het bedrijfsleven. De grootbanken vertegenwoordigen het overgrote deel van de bancaire kredietverlening aan het MKB. Inmiddels hebben de grootbanken gerapporteerd over het derde en vierde kwartaal van 2013.

Eind 2013 staat er voor ongeveer EUR 143 miljard aan kredietverlening uit bij het MKB in Nederland. Dit bedrag komt overeen met ongeveer 40% van de totale kredietverlening aan bedrijven. Ten opzichte van 2013K3 is het uitstaande MKB-kredietvolume in 2013K4 met 0,9% gekrompen.

Vooral de kleinere leningen – leningen met een omvang tot EUR 250.000 – krompen sterk, met 1,6% kwartaal-op-kwartaal. Het uitstaand kredietvolume van deze kleinere leningen is met EUR 15 miljard – 11% van de totale kredietverlening aan het MKB – relatief beperkt (Figuur 2; linkerpaneel). Niettemin heeft 85% van het MKB met een banklening een lening van minder dan EUR 250.000 (Figuur 2; rechterpaneel). Ter vergelijking, het uitstaande volume kredieten met een omvang tussen EUR 250.000 en EUR 1 miljoen is EUR 35 miljard, maar beslaat niet meer dan 10% van het MKB met een banklening. Ten slotte is slechts 4% van de uitstaande bankleningen aan het MKB groter dan EUR 1 miljoen.