Financiële instellingen beheersen de risico’s rond benchmarks nog onvoldoende

Benchmarks vervullen een belangrijke functie in het financiële systeem. Maar het bijdragen aan of gebruiken van benchmarks brengt ook risico’s met zich mee. Financiële instellingen beheersen deze risico’s nog niet voldoende. Het is daarom belangrijk dat zij de beheersing in een hoger tempo op orde brengen.

Dit concluderen De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) op basis van een inventariserend onderzoek naar de totstandkoming en het gebruik van financiële benchmarks, de risico’s van manipulatie en de mate waarin Nederlandse financiële instellingen deze integriteitsrisico’s weten te beheersen. De toezichthouders verwachten dat professionele marktpartijen de risico’s van benchmark-manipulatie onderkennen en beheersen en actief werk maken van de benodigde cultuuromslag in financiële markten. Het belang daarvan is door de Libor-affaire en het recente valutaschandaal nogmaals onderstreept. Het gezamenlijke rapport is vandaag door beide toezichthouders gepubliceerd.

In dit onderzoek zijn verschillende benchmarks onder de loep genomen, zoals benchmarks voor rentetarieven, valutakoersen en grondstoffenprijzen. Het onderzoek heeft plaatsgevonden bij 10 banken en 15 andere financiële en niet-financiële instellingen.

Grotere Nederlandse banken zijn gestart met het evalueren van hun betrokkenheid bij benchmarks en het aanscherpen van het interne beheersingsraamwerk. Deze evaluatie omvat ook de bredere integriteitsrisico’s in de valutahandel. De toezichthouders vinden dat verdere aandacht nodig is voor het realiseren van de benodigde cultuuromslag bij financiële instellingen die bijdragen aan benchmarks. Dit is noodzakelijk om de integriteit van benchmarks te waarborgen en belangenconflicten bij financiële instellingen te voorkomen. Daarbij hebben financiële instellingen die gebruik maken van benchmarks ook een verantwoordelijkheid.

De toezichthouders bieden good practices om de bewustwording van integriteitsrisico’s rond benchmarks te vergroten en de risicobeheersing te verbeteren. DNB en de AFM verwachten dat Nederlandse financiële instellingen de good practices betrekken in hun bedrijfsvoering. In de loop van dit jaar wordt beoordeeld of de instellingen voldoende voortgang boeken in het verbeteren van de risicobeheersing, inclusief het gebruik van de good practices. Eveneens dit jaar wordt het nog lopende onderzoek naar betrokkenheid van financiële instellingen bij valutahandel afgerond. DNB en de AFM gaan ook na hoe Nederlandse (financiële) instellingen bij grondstoffenbenchmarks betrokken zijn.

De AFM heeft per 1 januari 2015 de bevoegdheid op te treden tegen manipulatie van benchmarks. Hiermee loopt Nederland vooruit op Europese regelgeving, die is vervat in de Market Abuse Regulation. De nieuwe bevoegdheid vormt een aanvulling op het bestaande instrumentarium van de Nederlandse toezichthouders. Naast de mogelijkheid om benchmarkmanipulatie bestuursrechtelijk aan te pakken, zal het ook strafrechtelijk kunnen worden vervolgd.