Rabo: voor meeste klanten voldoet het rentederivaat

Voor de meeste Rabobank-klanten in het Nederlandse midden- en kleinbedrijf die een financiering hebben met variabele rente en een rentederivaat, blijkt het product te voldoen. Dat volgt uit de herbeoordelingen die de Rabobank heeft uitgevoerd. Rabo reageert daarmee onder meer op klachten zoals die door VARA's Zembla naar voren zijn gebracht.

Wat is ook alweer het vraagstuk? Een rentederivaat is bedoeld om bij een (Euribor) lening met variabele rente de renterisico’s voor de ondernemer te beperken. Ten tijde van het afsluiten van veel derivaten, in de periode 2007-2009, was de combinatie van een variabele lening met een rentederivaat voor klanten qua prijs aantrekkelijker dan een lening met een vaste rente.
Aan het einde van de looptijd is de waarde van het rentederivaat altijd nul. Gedurende de looptijd van een rentederivaat kan er een positieve marktwaarde ontstaan (in geval van rentestijging) of een negatieve marktwaarde (bij rentedaling). Deze tussentijdse waarde is alleen van belang als het product tussentijds wordt beëindigd. 
 
Hoeveel Rabobank-klanten hebben een rentederivaat? 
 Ruim 8.000 MKB klanten van de 800.000 zakelijke Rabobank-klanten in Nederland hebben een zakelijke financiering met een rentederivaat. Afgelopen jaar heeft de Rabobank met meer dan 7.900 van deze klanten in het midden- en kleinbedrijf (mkb) stil gestaan bij de individuele financiële positie en in het bijzonder het rentederivaat. De bank kijkt of het product bij aanvang passend is geweest, of de klant afdoende is geïnformeerd over de werking en risico’s van het product en of de bank gedurende de looptijd van het product zorgvuldig heeft gehandeld.
 
Wat is de uitkomst van de herbeoordeling?
Bij veruit de meeste van de klanten met een derivaat voldoet het product. Bij een beperkt aantal mkb-klanten constateert de Rabobank onvolkomenheden in de dienstverlening rond een rentederivaat.  In dat geval lost de bank dat samen met de klant op. Daar waar de bank een fout heeft gemaakt en sprake is van nadeel voor de klant, gebeurt het herstel voor rekening van de bank.
Indien de bank en de klant er samen niet uitkomen, kan de klant een klacht indienen via de algemene klachtenprocedure van de bank. Momenteel heeft de bank  180 klachten in behandeling, waarvan er 17 onder de rechter zijn. Ook kan een mkb-klant gebruikmaken van de laagdrempelige beroepsprocedure bij het Kifid (Klachteninstituut Financiële Dienstverlening). De Autoriteit Financiële Markten (AFM) onderzoekt sinds de zomer van 2014 de dienstverlening door banken op het gebied van rentederivaten en het opvolgen van de AFM-aanbevelingen door de banken. Naar verwachting zal de AFM binnen enkele weken haar bevindingen rapporteren.
 
Waarom zijn de herbeoordelingen gestart?
De Rabobank is eind 2013 gestart met de herbeoordeling van rentederivaten bij haar mkb-klanten, nadat interne rapportages en rapportages van de AFM aangaven dat dit nodig was. Dit werd mede ingegeven doordat bij veel klanten de rente sinds het afsluiten van het derivaat niet was gestegen, maar gedaald. Klanten die hun rentederivaat tussentijds wilden beëindigen kregen te maken met een negatieve marktwaarde. Een situatie die klanten zich ten tijde van het afsluiten van het rentederivaat, in een periode van hoge rentetarieven, nauwelijks konden voorstellen.
 
De herbeoordeling van de rentederivaten vindt zoveel mogelijk plaats als onderdeel van het jaarlijkse revisiegesprek dat de Rabobank heeft met haar klanten over de gehele dienstverlening, waaronder ook de bedrijfsfinanciering. In de loop van 2014 heeft de Rabobank het herbeoordelingskader verder aangescherpt, mede op basis van signalen van de AFM. Vanwege deze aanscherping heeft de Rabobank voor een deel van de klanten aanvullende herbeoordelingen uitgevoerd.  Voor alle klanten met een rentederivaat, die de aandacht hebben van bijzonder beheer en voor de klanten met een complex rentederivaat en voor de klanten waar sprake is van een overhedge verwacht de bank deze aanvullende herbeoordeling eind februari 2015 af te ronden . Vervolgens zullen de klanten met een financiering tot een miljoen euro, in combinatie met een rentederivaat, aanvullend herbeoordeeld worden. Voor de overige mkb-klanten met een rentederivaat vindt deze aanvullende herbeoordeling in 2015 plaats tegelijkertijd met het jaarlijkse revisiegesprek met de bank.
 
Waar wordt bij een herbeoordeling naar gekeken?
De Rabobank moet uit het klantdossier kunnen constateren of de wensen en uitgangspunten van de klant en de risico’s met betrekking tot de producten met de klant zijn besproken en of de klant deze heeft geaccepteerd. Wanneer dit niet te herleiden is, gaat de Rabobank in gesprek met de klant om alsnog het juiste beeld uit het verleden helder te krijgen. Ook wordt gekeken en opnieuw beoordeeld of de klant bij het aangaan van de dienstverlening adequaat is geïnformeerd over de werking van het product.
 
Zijn rentederivaten nog steeds in trek?
De aantrekkingskracht van rentederivaten is sterk verminderd. Klanten geven aan hun lopende derivaat na de einddatum niet te willen verlengen. Dat heeft onder andere te maken met de introductie van complexe Europese Wet- en Regelgeving en de huidige lage marktrente. Bovendien leidt wet- en regelgeving, die vereist dat de bank haar producten periodiek tegen het licht houdt, ertoe dat de Rabobank rentederivaten uitsluitend nog aan zal bieden voor klanten met een financiering vanaf drie miljoen euro.