Financiële standaardproducten bieden consument weinig voordeel

Consumenten zijn niet altijd beter af als banken of verzekeraars verplicht zijn een standaardproduct aan te bieden voor bijvoorbeeld pensioensparen of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. De concurrentie tussen aanbieders zal waarschijnlijk niet toenemen. Prijs en kwaliteit worden daardoor niet beter. Ook keuzestress of verkeerde productkeuzes worden vermoedelijk niet minder. Het kan er zelfs toe leiden dat consumenten minder goede keuzes maken. Dit concludeert de Autoriteit Consument & Markt (ACM) in haar rapport, dat mede op verzoek van de minister van Financiën is opgesteld.

Chris Fonteijn, bestuursvoorzitter van ACM: ‘Het invoeren van een standaardverzekering of pensioensparen is een forse ingreep in de markt. Consumenten moeten daar echt beter van worden en het moet een probleem op een financiële markt oplossen. Dat zie ik in beide gevallen niet gebeuren’.

Een standaardproduct is bijvoorbeeld een verzekering of een pensioensparen waarbij alle voorwaarden bij alle aanbieders exact hetzelfde zijn, behalve de service en premie. Standaardproducten bevorderen de concurrentie tussen verschillende aanbieders waarschijnlijk niet. Aanbieders verkopen waarschijnlijk liever hun eigen producten omdat ze daar meer winst op kunnen maken. Ze zullen het standaardproduct geen prominente plaats geven.

Standaardproducten leiden niet bij alle consumenten tot betere keuzes. Het standaardproduct kan namelijk de suggestie wekken dat dit het ‘best-passende’ product is voor iedere consument. Dat hoeft echter niet altijd zo te zijn. Consumenten hebben namelijk hun eigen wensen en behoeften, waar een niet-standaardproduct wellicht beter bij past. Een standaardproduct kan daardoor tot een verkeerde productkeuze leiden. Ook wordt het maken van een juiste productkeuze niet makkelijker door een standaardproduct. Naast het standaardproduct blijven namelijk veel andere producten over die niet makkelijker te begrijpen en te vergelijken zijn.

Het introduceren van standaardproducten in de financiële sector is een ingrijpende overheidsmaatregel waarvan de voordelen voor consumenten niet vaststaan. Keuzegedrag van consumenten kan volgens ACM beter worden door informatie over financiële producten te versimpelen en te standaardiseren. Als het ministerie van Financiën standaardproducten wil invoeren, adviseert ACM om eerst meer praktijkonderzoek te doen. Dit onderzoek moet onder andere vaststellen welke problemen zich op verschillende financiële markten voordoen en welke interventie daarvoor dan de beste oplossing is.