VEH: politiek moet overwinsten hypotheken maximeren

Iemand die nu een hypotheek afsluit van 250.000 euro, betaalt elke maand bruto zo'n 200 euro te veel aan rente. Dat geldt ook voor een huiseigenaar die een nieuwe rentevaste periode overeenkomt met zijn bank. Ook die betaalt een extra hoge rente.

Dit komt doordat de extra winstmarges van banken op hypotheken in januari verder zijn gestegen, en nu gemiddeld op 1 procentpunt uitkomen. Dat benadert het hoogste niveau van 1,06 procentpunt in januari 2013. Na een kortstondige daling stijgen de overwinsten weer sinds maart 2014.

Het gangbare tarief bij een hypotheek met NHG en een rentevaste periode van tien jaar is nu circa 3%. Doordat dit een historisch lage rente is, vallen de overwinsten niet op. Maar het tarief zou 2% kunnen zijn, net als in de ons omringende landen. Het verschil van 1 procentpunt zorgt er voor dat de Nederlandse banken de afgelopen vijf jaar al ruim Euro 6 miljard extra hebben verdiend aan lopende hypotheken. Dit blijkt uit berekeningen van Vereniging Eigen Huis in afstemming met de Universiteit van Amsterdam.

'We hebben nu al vijf jaar te maken met forse overwinsten die banken boeken ten koste van hun hypotheekklanten', zegt Cindy van de Velde, algemeen directeur van Vereniging Eigen Huis vanavond in het consumentenprogramma Radar. 'Vooral huiseigenaren die hun rentevaste periode moeten verlengen, hebben geen keus. Overstappen naar een andere bank is vaak onmogelijk door de aangescherpte leennormen of heeft geen zin, omdat de rentetarieven van de Nederlandse banken dicht bij elkaar liggen. Voor een grote groep mensen is verhuizen lastig, omdat veel huizen te weinig opbrengen om de lopende hypotheek mee af te lossen. Deze mensen zitten dus muurvast in hun huis, met onnodig hoge maandlasten.' De overheid zou de winstmarges van banken aan banden moeten leggen, maar weigert dat tot nu toe. 'Bij transporttarieven voor energie bestaat ook een maximum tarief, dus waarom niet bij hypotheken?', zegt Van de Velde.

De verstoorde concurrentieverhoudingen in de Nederlandse hypotheekmarkt maken de overwinsten mogelijk. Circa 70% van de Nederlandse hypotheekmarkt is in handen van de grote banken. Nieuwkomers als Munt Hypotheken, NIBC en Stichting Tellius hebben een geringe invloed op de rentestand, omdat zij nog relatief beperkte bedragen in de markt pompen.

Van de Velde: 'Het is goed dat er meer concurrentie komt, maar het effect op de winstmarges is nog niet zichtbaar. De grote Nederlandse banken zijn terughoudend met het vergroten van hun marktaandeel en bieden geen concurrerende rentetarieven aan. In 2014 steeg de verkoop van nieuwe hypotheken met Euro 12 miljard, volgens cijfers van het Kadaster, maar daarvan kwam slechts een klein deel voor rekening van nieuwkomers. Het is nu echt hoog tijd dat de overheid ingrijpt en de winstmarges begrenst.'

In juni 2014 constateerde de Autoriteit Consument & Markt dat buitenlandse geldverstrekkers toetredingsbarrières ervaren als zij op de Nederlandse hypotheekmarkt actief willen worden.
Van de Velde: 'We zijn nu bijna een jaar verder en wachten nog steeds op het vervolgonderzoek dat Actal verricht, in opdracht van het ministerie van Financiën. Ook op dit punt missen we daadkracht.'