Overgang naar circulaire economie vergt nieuwe kijk op bankfinanciering

De circulaire economie wint aan populariteit als haalbaar alternatief voor traditionele lineaire bedrijfsmodellen. ING Commercial Banking heeft de gevolgen van deze verschuiving voor de bancaire sector en de uitdagingen die financiering van het nieuwe model met zich meebrengt onderzocht. In het vandaag verschenen rapport ‘Rethinking banking in a circular economy’ neemt de zakelijke bank van ING de belangrijkste basisprincipes en aanjagers die ten grondslag liggen aan de circulaire economie onder de loep en de impact hiervan op financieringsactiviteiten.

“Het huidige economische groeimodel loopt tegen de grenzen aan van waartoe onze planeet nog in staat is ons te voorzien in wat we nodig hebben”, stelt Gerben Hieminga, senior econoom bij ING Economisch Bureau. “Bedrijven kijken steeds vaker naar de gehele levenscyclus van hun producten en de grondstoffen die hiervoor gebruikt worden.” Dit heeft tot een aantal circulaire bedrijfsmodellen geleid die uitgaan van het vermijden van verspilling in de breedste zin van het woord door het terugdringen en hergebruik van afvalstoffen en grondstoffen zonder kwaliteitsverlies, het verlengen van de levensduur van producten en het opzetten van deelplatforms. Er is ook al een verschuiving te zien van producten naar diensten en betalen voor prestaties.

Circulaire bedrijfsmodellen stellen ondernemers in staat om hun huidige bedrijfsprocessen opnieuw in te richten en nieuwe activiteiten te ontplooien. Toch levert de financiering van circulaire bedrijfsmodellen nog de nodige uitdagingen op voor het gewone bankwezen. Banken zullen met name moeten leren omgaan met de veranderende aard van de kasstroom van de onderneming. Ook is er veelal meer kapitaal nodig voor voorfinanciering van klanten, terwijl juridische zaken omtrent onderpand en de waarde ervan waarschijnlijk zullen toenemen.

De business modellen van klanten zijn door de komst van de circulaire economie aan verandering onderhevig. De bancaire sector zal zijn producten- en dienstenaanbod moeten aanpassen, zodat ze beter in staat is om circulaire bedrijfsmodellen te financieren. De volgende kwesties staan daarbij centraal:

·         ‘Pay per use’-verdienmodellen vereisen dat er meer nadruk wordt gelegd op de timing van cashflows, die belangrijk zijn bij het creëren van waarde;

·         Contracten staan centraal bij de financiering van circulaire bedrijfsmodellen. In de huidige economie betaalt een eindgebruiker in een klap de volle mep. Nu gaat hij per maand of jaar betalen. Daarop moeten contracten met hun bijbehorende garanties en zekerheden voor de financier zijn afgestemd;

·         De financiële haalbaarheid van circulaire bedrijfsmodellen kan worden verhoogd door waardecreatie op tweedehandsmarkten en door de restwaarde van producten aan het einde van de financieringstermijn te baseren op circulaire principes;

·         Voor bedrijven die hun product in eigendom willen houden en als dienst aan de klant willen aanbieden, worden naast leaseconstructies ook financieringsmodellen ontwikkeld waarbij gekeken wordt naar de kredietwaardigheid van de gehele keten van toeleveranciers en gebruikers (keten-financiering en supply chain finance).

“We zijn ons terdege bewust van het belang van het thema circulaire economie in de huidige discussie dat het lineaire systeem op termijn niet meer houdbaar is . Met dit rapport willen wij de meest prangende kwesties met betrekking tot het financieringsaspect benadrukken en tot waardevolle oplossingen komen”, zegt Koos Timmermans, vicevoorzitter van de raad van bestuur van ING Bank. “Bij ING denken we graag mee over passende financieringsoplossingen voor circulaire vraagstukken. Een aantal van onze klanten is al aan de slag gegaan met circulaire concepten. Wij werken nauw met hen samen om tot innovatieve financieringsmodellen te komen.”