Verkeerde overboekingen: zo zit het

Consumenten zouden veel verkeerde overboekingen doen omdat banken niet controleren of de naam en het IBAN-rekeningnummer van de begunstigde overeenkomen.

Hier moeten drie situaties onderscheiden worden:

1. De betaler maakt een tikfout bij het invoeren van het IBAN van de begunstigde. De kans dat dit tot een verkeerde overboeking leidt is vrijwel nihil omdat het IBAN ‘zelfcontrolerend’ is. Een controlegetal (de twee cijfers na de landcode NL) waarborgt dat bij een tikfout de betaling niet wordt uitgevoerd.
2a. De betaler gebruikt per ongeluk het correcte IBAN van iemand anders dan degene aan wie hij wil betalen.
2b. Een oplichter maakt misbruik door zijn eigen IBAN op te geven onder de naam van iemand anders.

Op grond van Europese wetgeving voert de bank de betaling uitsluitend uit op basis van het IBAN. Omdat niet wordt gecontroleerd of de naam en het IBAN van de begunstigde met elkaar overeenkomen kan het geld dus bij een verkeerde ontvanger (2a) of een oplichter (2b) terechtkomen.

Voor situatie 2a geldt de Procedure Onverschuldigde Betalingen. Die houdt in dat de bank van de betaler schriftelijk aan de onbedoelde begunstigde vraagt om het geld terug te boeken. Als die onbedoelde begunstigde na 21 dagen het geld nog niet heeft teruggeboekt, krijgt de betaler van zijn bank de naam, het adres en de woonplaats van de ontvanger. De betaler kan dan zelf proberen het geld terug te krijgen, desnoods via een civielrechtelijke procedure.

Bij situatie 2b hebben consumenten zelf een verantwoordelijkheid om de begunstigde en zijn IBAN te controleren voordat zij een betaling aan een onbekende persoon of onbekend bedrijf doen. Om te controleren of een bankrekening juist is, kunnen consumenten contact opnemen met de begunstigde. Om te controleren of een bedrijf of organisatie te goeder trouw is, kunnen ze onder meer de ConsuWijzer van de Autoriteit Consument & Markt of de Fraudehelpdesk raadplegen.