VEH: winstmarges op hypotheken lopen weer op

De winst van banken en andere geldverstrekkers op hypotheken neemt weer toe, ondanks de ogenschijnlijk lage hypotheekrente. Een huiseigenaar met een nieuwe hypotheek van 200.000 euro betaalt hierdoor bruto per maand gemiddeld ongeveer 75 euro meer dan hij zou betalen als er geen sprake zou zijn van extra winstopslag. De Nederlandse hypotheekrente behoort tot de hoogste van de ons omringende Europese landen. Er zijn meer nieuwe partijen nodig om de concurrentie op onze hypotheekmarkt te vergroten en de winstmarges te verlagen, zegt Vereniging Eigen Huis.

Het aantal nieuwe hypotheken dat wordt afgesloten groeit flink en de winstmarges lopen weer op. Ondanks enkele nieuwe aanbieders op de hypotheekmarkt steeg de gemiddelde extra winstmarge tussen juni en november 2015 van 0,25 procentpunt naar 0,46 procentpunt; dat is bijna een verdubbeling. Vooral bij hypotheken met populaire rentevaste perioden van tien jaar en langer nemen de winstmarges sterk toe. Deze opmerkelijke conclusie blijkt uit de Eigen Huis Rentebarometer, die de Universiteit van Amsterdam maakt in opdracht van Vereniging Eigen Huis. De barometer laat zien hoe hoog de extra winstmarges van geldverstrekkers zijn, bovenop de 'historisch normale winst'.

Banken verstrekken nu nog maar de helft van alle nieuwe hypotheken. Zij halen hun geld op de kapitaalmarkt, waar de rente is gedaald. Maar zij berekenen die daling slechts ten dele door aan de consument. Tussen juni en november zijn de kosten voor hun funding (inkoop) gedaald met bijna 0,3 procentpunt. Tegelijkertijd is de hypotheekrente voor consumenten met 2,86% nauwelijks gewijzigd, voor een nieuwe hypotheek of verlenging met een rentevaste periode van bijvoorbeeld tien jaar.

Verzekeraars en pensioenfondsen verstrekken nu de andere helft van alle nieuwe hypotheken. Pensioenfondsen doen dat vaak via nieuwe aanbieders als Munt Hypotheken, Tellius en Attens. Zij zijn bezig aan een opmars, vooral bij de langere rentevaste periodes. Nederlandse hypotheken zijn veilige beleggingen met hoge rendementen. Vergeleken met de traditionele staatsleningen zijn de rendementen op hypotheekleningen fors hoger.

De toename van de winstmarges wijst er op dat banken de strijd met verzekeraars en pensioenfondsen voor hypotheken met de lange rentevaste perioden hebben gestaakt. Daar zijn twee mogelijke oorzaken voor. Als banken hun rentetarieven verder zouden verlagen, dan kunnen verzekeraars en pensioenfondsen een renteverlaging makkelijk volgen. Door de consumententarieven op hetzelfde niveau te houden, profiteren banken van de gedaalde financieringskosten en neemt hun winstmarge toe. Verzekeraars en pensioenfondsen duiken nét onder de rentetarieven van banken, maar voelen geen druk om hun rente verder te verlagen. Daardoor kunnen ook zij een comfortabele winstmarge op hypotheken boeken. Deze situatie kan alleen doorbroken worden als er nog meer partijen actief worden op de hypotheekmarkt en als deze ook onderling daadwerkelijk gaan concurreren.