Risico's voor eenverdieners met gezin bij afsluiten maximale hypotheek

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) roept hypotheekadviseurs en huizenkopers op om voorzichtig te zijn met het afsluiten van een maximale hypotheek, nu de prijzen van de huizen weer stijgen. Bepaalde huishoudens kunnen in de problemen komen omdat ze minder financiële ruimte hebben dan gemiddelde huishoudens waarop de leennorm is gebaseerd. De AFM wil voorkomen dat huizenkopers in de problemen komen, zoals is gebeurd na de laatste huizencrisis vanaf 2008.

Uit de cijfers die de Nederlandse Vereniging van Makelaars en Taxateurs (NVM) gisteren publiceerde, blijkt dat de prijzen van woningen in Nederland toenemen. Zo is in vergelijking met één jaar geleden de woningprijs met 5,6% gestegen. In de Randstad stijgen de prijzen zelfs explosief. De AFM wijst hypotheekadviseurs en huizenkopers op een tweetal risico’s die kunnen ontstaan als er maximaal wordt geleend voor de woning.

Adviseurs en aanbieders toetsen aan de hand van wettelijke leennormen hoeveel een huishouden maximaal kan lenen. De hoogte van deze wettelijke leennorm is gebaseerd op gemiddelde budgetten van één huishoudtype, een tweepersoonshuishouden zonder kinderen. Dit betekent dat voor huishoudens met hogere lasten dan gemiddeld, er nagenoeg geen reserves kunnen zijn om tegenvallers op te vangen. Voor één groep huishoudens met een modaal inkomen (eenverdieners met meer dan twee kinderen) geldt zelfs, dat als zij een maximale hypotheek afsluiten, zij gemiddeld onvoldoende overhouden voor de minimale uitgaven.

Een ander risico op termijn is de huidige lage rente. Kopers die kiezen voor een rentevast periode korter dan 10 jaar, worden in de leennormen beschermd tegen het effect van een stijgende rente. Dit is omdat in deze situatie met een vaste zogenaamde toetsrente van 5% wordt gerekend. Bij hypotheken met een rentevastperiode van 10 jaar of langer mag gerekend worden met de werkelijke rente die momenteel lager is dan de toetsrente van 5%. Huishoudens die op basis van de huidige rente maximaal lenen, kunnen bij een sterk gestegen rente, over 10 jaar geconfronteerd worden met een forse stijging van de maandlasten. De AFM roept adviseurs op om aandacht te besteden aan deze risico’s en ook de negatieve scenario’s met de kopers te bespreken.

De AFM is al langere tijd actief om de risico’s op de hypotheekmarkt te verlagen voor consumenten met problematische hypotheken. Bijvoorbeeld huiseigenaren met een relatief hoge aflossingsvrije hypotheek. Als de rente gaat stijgen, er geen renteaftrek meer mogelijk is of als het inkomen daalt (bij het behalen van de pensioengerechtigde leeftijd), lopen deze consumenten meer risico’s. De AFM wil dat hypotheekaanbieders contact leggen met hun klanten met aflossingsvrije hypotheken om te bekijken hoe ze toekomstige problematische schulden voor kunnen te zijn.