'Grote reorganisatie ING op komst'

ING-topman Ralph Hamers bereidt een grote reorganisatie voor die niet alleen duizenden banen treft, maar die ook ingrijpt in de autonomie van de landen waar kantoren zijn gevestigd. Dat schrijft het FD vanochtend.

Hamers wil dat ING qua inkomsten en groei een grote stap vooruit maakt. De 'One ING' gedachte van centralisatie en harmonisatie is een belangrijke voorwaarde om dat voor elkaar te krijgen.

Toetsrente kan omlaag en moet gelden voor alle hypotheken

De toetsrente van 5 procent waarmee hypotheekverstrekkers de leencapaciteit van klanten bepalen kan omlaag om deze zo beter aan te laten sluiten bij de actuele rentestand. Wel zou die toetsrente dan ook moeten gaan gelden voor rentevastperiodes langer dan 10 jaar. Nu wordt bij het bepalen van de leencapaciteit voor hypotheken met een rentevaste periode langer dan 10 jaar nog gerekend met de actuele rente. Dat voorstel doet de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) in haar consultatiereactie op de regeling hypothecair krediet 2017.

Door de lage rente kiezen veel klanten voor een lange rentevaste periode. Dit vindt NVB een positieve ontwikkeling, omdat de klant voor lange tijd zekerheid heeft over zijn lasten en minder afhankelijk is van renteschommelingen. Maar doordat bij het berekenen van de leencapaciteit wordt uitgegaan van de actuele rente kan de klant meer lenen dan wanneer hij de rente voor kortere tijd vastzet. In het huidige exceptionele renteklimaat ontstaat zo een prikkel om te kiezen voor een langere rentevastperiode. De lage rente leidt tot verruiming van de leencapaciteit waardoor mensen geprikkeld worden om hogere schulden aan te gaan. De NVB vindt dat onwenselijk en doet daarom het voorstel de toetsrente ook te laten gelden voor een rente periode langer dan 10 jaar. “

‘Uitkomst onderzoek DNB en AFM sluit aan bij inzet banken bij bankierseed’

Toezichthouders De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiele Markten hebben de conclusies van een onderzoek gepubliceerd over de invoering van de bankierseed.

Hieruit komt naar voren dat de Nederlandse banken 'uitdrukkelijk aandacht besteden aan het belang, het nut en de noodzaak van het afleggen van de eed'. DNB benadrukt ook dat de eed kan bijdragen aan verdere bewustwording over de integriteit van de sector. Sinds 2015 hebben alle bankmedewerkers in Nederland (ruim 80 duizend) de bankierseed afgelegd.

De Nederlandse Vereniging van Banken stelt vast dat de uitkomsten van het onderzoek door DNB en AFM aansluit bij de inzet van de banken om hun medewerkers de eed op een betekenisvolle wijze te laten afleggen. De eedaflegging gebeurt aan de hand van uitgebreide informatieverstrekking, de organisatie van dialoogsessies, plenaire bijeenkomsten en teamsessies met leidinggevenden. Via de diverse cultuur- en integriteitsprogramma’s van de banken wordt de eed gekoppeld aan het gesprek van de medewerkers over ethische vraagstukken en dilemma’s.

Crowdfunder Lendahand krijgt AFM-vergunning

De Nederlandse fintech-startup Lendahand, die financiering verstrekt aan ondernemers in opkomende landen, heeft een vergunning van de AFM gekregen. Het gaat om een vergunning voor beleggingsonderneming.

Met de AFM-vergunning op zak wil Lendahand de eerste stap zetten naar het buitenland. Groot-Brittannië is het eerste land waar de crowdfunder heen gaat.

Vermogende spaarders bij ASN of RegioBank, let op!

Spaarders die sparen bij ASN Bank of RegioBank moeten vanaf 1 januari 2017 goed opletten, waarschuwt vergelijkingssite Sparen.nl. ASN Bank en RegioBank verliezen dan hun eigen bankvergunning en vallen samen met SNS Bank, ZwitserlevenBank en BLG Wonen onder de bankvergunning van moederbank Volksbank. Dit betekent dat je spaargeld bij al deze banken samen tot maximaal 100.000 euro is gegarandeerd door het depositogarantiestelsel.

“Wie nu meer dan een ton aan spaargeld heeft en dit gespreid heeft over ASN Bank, Regio Bank en één of meer van de andere Volksbank-banken, krijgt na 1 januari 2017 dus niet meer al zijn spaargeld gegarandeerd indien deze banken failliet gaan”, legt Amanda Bulthuis van Sparen.nl uit.

Deze spaarders kunnen hun spaargeld veiligstellen door het deel boven de 100.000 euro over te hevelen naar een bank die onder een andere bankvergunning valt, adviseert Bulthuis. “Op dit moment biedt Nationale Nederlanden met 0,8 procent de hoogste rente voor een spaarrekening. Daarna volgen Argenta, LeasePlan Bank, MoneYou (gedeelde bankvergunning met ABN AMRO) en NIBC Direct met 0,7 procent.”

Voor wie (een deel van) het spaargeld bij banken onder de Volksbank op een deposito heeft staan komen de banken met een coulanceregeling. “Klanten van ASN Bank, BLG Wonen, RegioBank, SNS of ZwitserlevenBank met meer dan 100.000 euro spaargeld kunnen naar aanleiding van deze wijziging tot eind 2016 een deposito vroegtijdig zonder kosten opnemen”, aldus een woordvoerder van ASN Bank. Ook voor deze spaarders loont het dus om op zoek te gaan naar een bank met een goede rente voor een spaarrekening of deposito.

Dat ASN Bank, BLG Wonen, RegioBank, SNS Bank en Zwitserleven vanaf 1 januari onder het nieuwe moederconcern Volksbank vallen, heeft verder voor de spaarders geen gevolgen. De banken blijven allemaal hun eigen naam houden en de bestaande spaarproducten blijven bestaan.

'Reclameverbod op Binaire Opties en CFD's werkt averechts'

De aankondiging van minister Dijsselbloem dat hij van plan is reclame voor risicovolle financiële beleggingsinstrumenten te verbieden, heeft geleid tot een discussie over paternalisme van de overheid. Maar Jaron Veelo, managing director van Optie24, wijst erop dat de discussie ook heel praktisch moet gaan over de vraag of zo'n verbod niet averechts werkt. Optie24 is een broker die geregistreerd is bij de AFM en bij wie kan worden belegd in binaire opties, één van de instrumenten waar Dijsselbloem zo bezorgd over is.

In een rapport over cfd's, wees de AFM er in 2015 op dat handelen voor slecht geïnformeerde consumenten met deze instrumenten niet veel verschilt van online gokken. In juli van dit jaar heeft de Tweede Kamer juist ingestemd met een plan om het verbod op online gokken in te trekken. Een nieuw Wetsvoorstel Kansspelen op Afstand is in de maak dat ervan uit gaat dat een vergunningenstelsel veel geschikter is om wantoestanden met gokspelletjes te voorkomen.

"Na tientallen jaren het online gokken verboden te hebben, is de overheid uiteindelijk tot de conclusie gekomen dat een verbod averechts werkt", zegt Jaron Veelo. Nu al gokken zo'n half miljoen Nederlanders online - illegaal. Ze doen dat op internet bij buitenlandse partijen waar de overheid geen enkele greep op heeft. De Nederlandse consument geniet er geen enkele bescherming en er is geen enkel toezicht op witwassen of andere criminele praktijken.

"Blijkbaar is de overheid hardleers wat verbieden betreft. Met een verbod op reclame voor het handelen in risicovolle derivaten vervalt ze in precies dezelfde fout," zegt Jaron Veelo. "Zo'n reclameverbod zal tot gevolg hebben dat Nederlandse consumenten nog alleen terecht kunnen bij buitenlandse bedrijven zonder vergunning en dus net als bij het online gokken, geen enkel verhaal hebben wanneer ze door zo'n bedrijf worden opgelicht. Dat is te meer schrijnend omdat de oplossing, een goed gecontroleerd vergunningenstelsel al bestaat." Ingevolge Europese richtlijnen is het de taak van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) om op deze vergunningen toe te zien. Op last van de rechter is de AFM vorig jaar teruggefloten en werd zij verplicht om de Nederlandse aanbieder Optieclub een vergunning te verlenen voor het aanbieden van binaire opties.

Over de zogeheten risicovolle beleggingsinstrumenten doen nu veel indianenverhalen de ronde, benadrukt Veelo, waardoor de discussie met verkeerde argumenten wordt gevoerd. Het gaat met name om handelen in binaire opties en cfd's. Binaire opties betalen een vast bedrag uit als de belegger een juiste voorspelling doet over de waardeontwikkeling van een onderliggende waarde zoals een aandeel of wisselkoers. Indien die voorspelling niet uitkomt, verliest de belegger zijn gehele inleg. Een cfd is een financieel contract ter verrekening van verschillen tussen de "koper" en de "verkoper", over de betaling van het verschil tussen de prijs van een onderliggende waarde bij opening van het cfd en de prijs van die onderliggende waarde bij beeindiging.

De AFM heeft sinds 2014 vijftig klachten over deze twee beleggingsproducten gekregen, aldus het persbericht van Dijsselbloem. Dit komt neer op twee klachten per maand. Als een van de grootste Nederlandse brokers bevestigt Optie24 dat er zes klanten (dat is 12 procent van alle klachten) wel eens gemeld hebben te zullen klagen bij de AFM. Deze klachten hadden allen betrekking op de privacy. De klagers wilden geen identiteitspapieren overleggen of weigerden een vragenlijst in te vullen naar de herkomst van hun vermogen en hun ervaring met beleggen. Ingevolge Europese richtlijnen moet elke beleggingsinstelling dit soort eisen aan haar klanten stellen in een zogeheten kyc (know your customer) procedure. "Zulke klachten lijken dus eerder te pleiten tegen een verbod en voor behoud van het vergunningenstelsel", concludeert Veelo.

Ook meldt het persbericht dat een groot deel van de klachten over buitenlandse aanbieders van binaire opties en cfd's ging. Ook dat pleit niet noodzakelijkerwijs voor een verbod. Afgezien van het feit dat een verbod de Nederlandse consument juist in de armen van deze buitenlandse aanbieders drijft, zijn niet alle buitenlandse aanbieders malafide. Volgens sommigen zouden met name aanbieders vanuit Cyprus - lid van de Europese Unie - zich misdragen. Maar het is niet zo dat de Cypriotische toezichthouder, Cysec, zijn taak verzaakt: Dit jaar alleen al heeft de Cysec voor 1,2 miljoen aan boetes uitgegeven en zijn er 7 licenties ingetrokken van aanbieders die zich niet aan de richtlijnen hielden. "Het is te hopen dat in deze discussie de feiten niet geslachtofferd worden aan de moraal. Ook CDA politici moeten inzien dat je daarmee het kwaad juist oproept in plaats van bestrijdt", aldus Veelo.

Provincies bankieren steeds meer bij het Rijk

De provincies hebben in 2015 ongeveer 0,8 miljard euro aan financiële middelen overgeheveld naar het Rijk. In totaal hebben provincies nu 5,4 miljard euro in de schatkist geparkeerd. De verplaatsing van middelen door decentrale overheden richting het Rijk is een uitvloeisel van de eind 2013 ingevoerde wet schatkistbankieren. Mede als gevolg hiervan hoeft de Nederlandse overheid als geheel minder obligaties uit te schrijven en daalt de staatsschuld. Dit meldt CBS.

Gelijk met de toename van de provinciale tegoeden bij ’s Rijksschatkist daalden de tegoeden van provincies bij partijen buiten de Nederlandse overheid. Zo namen de leningen en andere zogeheten ‘financiële uitzettingen’, zoals bijvoorbeeld buitenlandse obligaties, af met ongeveer 2 miljard euro. Wel verstrekten de provincies 0,5 miljard euro aan instanties die niet tot de overheid behoren, maar daar wel sterk mee zijn verbonden. Per saldo daalden daarmee in 2015 de leningen en uitzettingen buiten de overheid met 1,5 miljard euro.

In 2015 stalden provincies ongeveer 0,6 miljard euro aan de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en de Nederlandse Waterschapsbank (NWB). Dit zijn twee niet-overheidsinstanties die sterk aan de overheid verbonden zijn en daarom een uitzondering vormen op de regel dat decentrale overheden alleen geld mogen wegzetten bij andere overheden. De 'leningen' aan deze instanties leveren voor de provincies een hoger rendement op dan schatkistbankieren bij het Rijk. Eind 2015 hadden alle provincies samen 15,7 miljard euro aan financiële middelen uitstaan in de vorm van leningen aan derden en aangekochte waardepapieren zoals obligaties.


De verschillen in de omvang van leningen en uitzettingen tussen provincies zijn groot, de ene provincie heeft meer financiële middelen dan de andere. De provincies Gelderland en Noord-Brabant hebben samen ongeveer de helft van het totaal aan leningen en uitzettingen in 2015. Dit is ontstaan bij de aandelenverkoop van nutsbedrijven in 2009. De verkoopopbrengsten zijn toen door de provincies veelal uitgezet in de vorm van (buitenlandse) obligaties buiten de overheid. Geleidelijk aan komen deze uitzettingen vrij en kunnen opnieuw besteed of uitgezet worden. Een deel van deze vrijgekomen financiële middelen werd in 2015 gestald in de schatkist.

Zo ontvingen de provincies Gelderland, Friesland, Noord-Holland en Flevoland als oud NUON-aandeelhouders in 2015 een bedrag van 1,4 miljard euro. Dit betrof de laatste aflossing van de door provincies verstrekte lening aan de nieuwe eigenaar van de NUON-aandelen. Gelderland ontving ruim 900 miljoen euro en zette dit grotendeels als rekening-courant uit bij het Rijk. Friesland en Noord-Holland ontvingen samen bijna 500 miljoen euro en gaven deze middelen in 2015 weer uit. Friesland stalde ook geld bij BNG en NWB.

'Wanbetalersregeling zorgverzekering slecht uitgevoerd'

De Nationale ombudsman vindt dat de wanbetalersregeling voor zorgverzekeringen slecht wordt uitgevoerd. Burgers krijgen onvoldoende en onjuiste informatie, ze worden van het kastje naar de muur gestuurd, er wordt na jaren plotseling geïnd en ze worden op een onvriendelijke manier behandeld, constateert ombudsman Reinier van Zutphen in zijn onderzoeksrapport 'Zorgen voor de toekomst'. Op dit moment zitten 300.000 burgers in de wanbetalersregeling. Per 1 januari 2017 draagt het Zorginstituut deze taak over aan het CAK.

Al jaren ontvangt de ombudsman klachten over de uitvoering van de regeling. Voor burgers die vanwege hun schulden sowieso al in een kwetsbare positie verkeren, brengen deze uitvoeringsproblemen extra onrust mee. Het Zorginstituut erkent de problemen. Er zijn achterstanden en er is sprake van zogeheten ketenproblemen met instanties zoals het CJIB. Het CAK heeft toegezegd serieus met de aanbevelingen aan de slag te gaan.

Mensen kunnen in de wanbetalersregeling terechtkomen als zij hun verplichte zorgpremie niet hebben betaald. De zorgverzekeraar kan die persoon aanmelden voor de wanbetalersregeling. Het Zorginstituut neemt dan de inning over, vermeerderd met een opslag. De wanbetalersregeling is bedoeld om mensen die niet willen betalen af te schrikken, maar in de praktijk worden vooral mensen die niet kunnen betalen getroffen. Achterstanden op zorgkosten zijn, na belastingschulden, de meest voorkomende schulden bij mensen die om schuldhulpverlening vragen. De ombudsman besteedt al langere tijd bijzondere aandacht aan de rol van de overheid als (belangrijkste) schuldeiser.

Aantal elektronische betaaltransacties laat voor het eerst een recordgroei van 10% zien

Het aantal wereldwijde elektronische betaaltransacties blijft groeien: in 2015 vonden 426,3 miljard transacties plaats, waarmee voor het eerst een groei van 10% werd genoteerd. Hiermee is het groeirecord van 2014 verbroken (8,9% groei, 387,3 miljard transacties). Dit blijkt uit de twaalfde editie van het World Payments Report, gepubliceerd door Capgemini en BNP Paribas.

De stijging van het aantal elektronische betaaltransacties wordt grotendeels gedreven door de sterke economische groei in een aantal belangrijke ontwikkelingslanden, verbeterde beveiligingsmaatregelen zoals EMV en biometrie.

Daarnaast zijn er verschillende overheidsinitiatieven in ontwikkelingslanden geweest ter bevordering van elektronisch betalen, vanwege de stijgende kosten van contante betalingen. De toename in elektronische betaaltransacties valt samen met een toenemende behoefte aan veilige en goed op elkaar aansluitende digitale diensten, met name vanuit grootzakelijke klanten. Dit spoort banken aan om meer te investeren in digitalisering en in samenwerking met FinTechs, om sneller onderscheidende digitale transactieservices op de markt te brengen.

Kaspersky Lab waarschuwt voor nieuwe generatie van ‘skimmers’

Experts van Kaspersky Lab hebben onderzocht hoe cybercriminelen misbruik kunnen maken van door banken geplande nieuwe authenticatietechnologieën voor geldautomaten. Terwijl veel financiële organisaties biometrische oplossingen beschouwen als een van de meest veelbelovende toevoegingen aan huidige authenticatiemethoden, zo niet als een complete vervanging ervoor, zien cybercriminelen biometrische gegevens als een nieuwe kans om gevoelige informatie te stelen.

Het begon allemaal met primitieve 'skimmers' – zelfgemaakte apparaten die werden aangesloten op een geldautomaat en gegevens konden stelen van de magnetische strippen van passen, waarbij via een nep pincode-toetsenblok of een webcamera ook de bijbehorende pincodes werden verkregen. In de loop der tijd werd het ontwerp van dergelijke apparaten verbeterd zodat ze minder zichtbaar werden. Met de implementatie van veel moeilijker te klonen chip/pinbetalingskaarten groeiden de apparaten uit tot zogenoemde 'shimmers'. Deze zijn nu in staat om informatie te verzamelen van de chip op de kaart, wat voldoende informatie oplevert om een online relay-aanval uit te voeren. De bancaire sector reageerde hierop met nieuwe authenticatieoplossingen, waarvan sommige zijn gebaseerd op biometrie.

Volgens een Kaspersky Lab-onderzoek naar ondergrondse cybercriminaliteit zijn er al ten minste twaalf verkopers die skimmers aanbieden die de vingerafdrukken van slachtoffers kunnen stelen. Verder doen ten minste drie ondergrondse verkopers al onderzoek naar herkenningssystemen die illegaal gegevens kunnen verkrijgen van handpalmaders of irissen. Er zijn daarnaast aanwijzingen dat in ondergrondse gemeenschappen discussies gaande zijn over de ontwikkeling van mobiele applicaties, gebaseerd op het plaatsen van maskers over menselijke gezichten. Met een dergelijke toepassing kunnen aanvallers een op sociale media geplaatste foto van iemand nemen en deze gebruiken om een gezichtsherkenningssysteem te misleiden.

SNS-groep verder als Volksbank

SNS Bank gaat verder onder de naam Volksbank NV. Het genationaliseerde moederbedrijf van SNS, ASR, RegioBank en BLG Wonen verandert behalve de naam niet. Volgens CEO Maurice Oostendorp wordt de Volksbank geen eigen consumentenmerk, ook niet op termijn.

'De nieuwe concernnaam moet onze identiteit nadrukkelijk naar voren brengen. Alle merken behouden hun eigen koers en marktpositie. SNS-klanten gaan niet opeens bij Volksbank bankieren.'

Nederlanders willen banken weer begrijpen en vertrouwen. Er is behoefte aan een maatschappelijke, mensgerichte bank: een stabiele bank die eenvoudige, nuttige en betaalbare producten biedt en die haar verantwoordelijkheid neemt. 'Die bank willen wij zijn en daar hoort een andere naam bij', aldus het bedrijf.

Winstgevendheid banken structureel lager

Banken zijn minder winstgevend dan voor de crisis, zodat niet langer kan worden gerekend op double-digit rendementen. Dit komt voor een deel door strengere prudentiële regelgeving, die banken veiliger heeft gemaakt. Bij minder risico past een lager rendement. Banken kunnen het verlies aan winstgevendheid beperken door kostenbesparingen.

Een gebruikelijke maatstaf van de winstgevendheid is het rendement op het eigen vermogen (Return on Equity of RoE). In de aanloop naar de recente financiële crisis hebben veel banken hun RoE verhoogd door een toename van hun netto inkomen en door te opereren met minder eigen vermogen. Aan deze ontwikkeling lagen hogere rendementseisen van beleggers en een versoepeling van toezichtstandaarden ten grondslag. Hierdoor bereikte de RoE van veel banken een niveau boven de 15 procent. Bij het streven naar een hogere RoE namen banken meer risico’s, waardoor veel instellingen tijdens de crisis in problemen kwamen.

Om herhaling te voorkomen, is sinds 2008 de regelgeving voor banken aangescherpt. Zo vereist het Bazel III-akkoord dat banken zowel de hoeveelheid als de kwaliteit van hun kapitaal verhogen. Met meer eigen vermogen kunnen banken grotere verliezen absorberen, maar daalt tegelijk de RoE.

In het Bazels Comité wordt momenteel onderhandeld over de vaststelling van risicogewichten. Deze gewichten worden gebruikt om risicogewogen activa vast te stellen, waarop de kapitaaleisen van banken zijn gebaseerd. Als risicogewichten hoger worden, moeten banken meer kapitaal aanhouden, waardoor de RoE daalt.De discussie is ook van belang voor banken die de gewichten vaststellen met behulp van interne modellen.Het Bazels Comité overweegt beperkingen op te leggen aan het gebruik van interne modellen om de consistentie en vergelijkbaarheid van risicogewichten tussen banken te verbeteren.

ABN AMRO verlaagt particuliere spaarrentes

Per 30 september a.s. verlaagt ABN AMRO de rente op particuliere spaarrekeningen. Klanten zijn hierover geïnformeerd. De rente op de populaire spaarvorm de Vermogens Spaarrekening bedraagt dan tot 0,6%. Dat was 0,7%.

De rente op de vrij opneembare Direct Sparen rekening wordt verlaagd van 0,4% naar 0,3%. Ook de rente op andere spaarrekeningen daalt met 0,1 procentpunt.

De verlagingen zijn een gevolg van de aanhoudend dalende beweging van de rentes op de geld- en kapitaalmarkt.

Knab introduceert creditcard

Knab breidt zijn dienstverlening voor zakelijke klanten verder uit door een creditcard toe te voegen aan Knab Zakelijk. Daarnaast is er een stevige uitbreiding van het aantal boekhoudpakketten waaraan de zakelijke rekening gekoppeld kan worden. Hiermee zijn twee veel gehoorde wensen van zakelijke klanten van Knab vervuld. Knab wil zijn positie onder zzp’ers en kleine ondernemers nog verder uitbouwen.

Voor de zakelijke creditcard heeft Knab gekozen voor American Express. Het eerste jaar betalen zakelijke Knab klanten geen jaarbijdrage voor de American Express Business Green Card. Ook in de jaren daarna blijft de kaart gratis als het jaar daarvoor minimaal 2.500 euro wordt uitgegeven met de kaart.

Zorgverzekeringskaart verbetert inzicht polisvoorwaarden

De introductie van de zorgverzekeringskaart door Zorgverzekeraars Nederland (ZN) is een goede start voor beter inzicht in de polisvoorwaarden. De Consumentenbond heeft nog wel kritische kanttekeningen bij de compleetheid ervan.

Bart Combée, directeur Consumentenbond: 'Het is heel positief dat ZN voortvarend het idee van het ‘polisprofiel’ dat wij met de Patiëntenfederatie Nederland bedachten, heeft opgepakt en daarvan een zorgverzekeringskaart voor de basisverzekering heeft gemaakt dat in het komende overstapseizoen al gebruikt kan worden.’

De Consumentenbond heeft wel een paar kanttekeningen. Combée : ‘Ons doel was om de belangrijkste elementen van zorgverzekeringen in één oogopslag te kunnen zien én te kunnen vergelijken met een andere polis. Met name om vervelende verrassingen achteraf te voorkomen. Daarom vinden wij het bijvoorbeeld jammer dat informatie over mogelijke zorgplafonds en het actuele percentage gecontracteerde ziekenhuizen ontbreekt.’

Het idee van Patiëntenfederatie Nederland en de Consumentenbond is samengevoegd met de uitgangspunten van de verzekeringskaarten van het Verbond van Verzekeraars. De uitwerking van de Zorgverzekeringskaart (klik op de afbeelding voor een vergroting), is een product van Zorgverzekeraars Nederland. Alle zorgverzekeraars zeggen mee te doen aan de toezending naar hun verzekerden.

Consumentenbond en Patiëntenfederatie Nederland willen onderzoek naar het gebruik(sgemak) van de zorgverzekeringskaart voor consumenten. Zo kunnen de organisaties zien of de kaart echt een bijdrage levert aan het vergelijken van polissen en het snel en ‘in één oogopslag’ zien van belangrijke elementen van polissen.

Schuldenaar krijgt adempauze

Wie diep in de schulden zit en hier middels een gewoon schuldhulptraject niet uit komt, moet de mogelijkheid krijgen om maximaal een half jaar een adempauze te krijgen. In die periode mogen deurwaarders, incassobureaus en de overheid geen beslag leggen op goederen, inkomen of uitkering. Zo heeft de schuldenaar met hulp van de schuldhulpverlening de kans om alle zaken op een rij te zetten en tot een stabiele financiële situatie te komen, van waaruit hij of zij betalingsafspraken kan maken. De ministerraad heeft daarmee ingestemd op voorstel van staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Het voorstel is tot stand gekomen na intensief overleg met belangenbehartigers van schuldhulpverleners, gerechtsdeurwaarders en gemeenten. De adempauze is alleen bedoeld voor mensen die via de reguliere weg geen oplossingen vinden: Als het niet via een gebruikelijk traject lukt om goede afspraken te maken tussen schuldenaar en schuldeisers, waardoor beide partijen uiteindelijk benadeeld worden. De rechter kan dan op verzoek van het college van burgemeesters en wethouders een moratorium vaststellen.
In die zes maanden heeft de schuldenaar niet te maken met incasso’s, maar worden wel alle inkomsten ingehouden boven het minimale bedrag waar hij van moet leven (de beslagvrije voet). Dit geld wordt opgespaard en aan het eind van het moratorium, als er goede betalingsafspraken kunnen worden gemaakt, ingezet om de schulden af te lossen.

Afgelopen zomer hebben belanghebbenden en belangstellenden kunnen reageren toen het voorstel in internetconsultatie voor lag. De suggesties die daaruit voortkwamen zijn verwerkt en de ministerraad heeft ingestemd met de uiteindelijke versie. Er wordt gestreefd het voorstel op 1 januari 2017 in werking te laten treden.

Rabo sluit CAO voor vier jaar

Rabobank en de vakorganisaties De Unie en CNV Vakmensen hebben overeenstemming bereikt over een nieuwe CAO. De nieuwe CAO treedt op 1 januari 2017 in werking en loopt tot en met 2020. De Rabobank CAO is van toepassing op 32.000 medewerkers.

Het belangrijkste aspect in de onderhandelingen met de vakorganisaties was het Sociaal Plan. Het nieuwe Sociaal Plan voorziet in een betere begeleiding van werk naar werk van medewerkers die hun functie verliezen. De beëindigingsvergoeding wordt vanaf 2018 geleidelijk verlaagd en zal met ingang van 2020 gerelateerd zijn aan de transitievergoeding. Deze vindt een wettelijke basis in de Wet werk en zekerheid. De transitievergoeding is enerzijds bedoeld als compensatie voor ontslag. Anderzijds is de vergoeding.

Bestuursvoorzitter Wiebe Draijer: “Het is goed dat we voor vier jaar duidelijke afspraken met de vakorganisaties hebben gemaakt. Het nieuwe Sociaal Plan biedt betere stimulansen en begeleiding voor onze medewerkers die hun baan verliezen. Na jaren van nulgroei hebben we ruimte gevonden voor een bescheiden loonstijging die past bij een maatschappelijk georiënteerde coöperatieve bank als Rabobank en waarmee we ook rekening houden met het beloningsniveau van de financiële sector ten opzichte van andere sectoren. Rabobank wil een aantrekkelijke werkgever zijn, waarbij medewerkers persoonlijk kunnen groeien en hun talenten volop kunnen ontwikkelen. Ik ben daarom zeer verheugd over de invoering van een ontwikkelbudget dat medewerkers aanvullende mogelijkheden biedt voor ontwikkeling en persoonlijke groei. Daarnaast passen we onze aanpak van performance management sterk aan. In de nieuwe aanpak staat de bijdrage, het gedrag en de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers centraal. Dit draagt bij aan een andere cultuur en een verbetering van de bank.”

ING wijzigt tarieven voor particuliere betaalpakketten per 1 januari 2017

ING wijzigt per 1 januari 2017 de tarieven van de particuliere betaalpakketten en -diensten. Het tarief van het digitale OranjePakket wijzigt niet; de prijs van de andere pakketten gaat met enkele dubbeltjes per maand omhoog. ING vindt het belangrijk dat klanten hun bankzaken kunnen doen zoals zij dat zelf willen. Digitaal via internet en mobiel bankieren of traditioneel via papieren afschriften, overschrijvingskaarten en acceptgiro’s. Daarnaast investeert ING voortdurend in het verbeteren van dienstverlening aan klanten en het vernieuwen van digitale producten en betaaldiensten.

In het OranjePakket bankieren klanten alleen digitaal, het tarief hiervoor verandert niet. Betaaldiensten zoals afschriften op papier en acceptgiro’s zijn beschikbaar tegen een aanvullend tarief. Bestaande klanten die al volledig digitaal bankieren, zijn meestal voordeliger uit met het OranjePakket.

Klanten kunnen bij ING nog steeds gebruik blijven maken van traditionele betaaldiensten zoals papieren afschriften, overschrijvingskaarten en acceptgiro’s. De kosten voor deze betaaldiensten worden steeds hoger. Daardoor stijgen de tarieven van de betaalpakketten waar traditionele betaalmiddelen bij zijn inbegrepen (het BasisPakket, het BetaalPakket en het RoyaalPakket). ING stimuleert klanten zoveel mogelijk om hun bankzaken digitaal te doen door onder andere workshops op ING kantoren te organiseren over internet- en mobiel bankieren. Daarnaast helpt ING klanten die willen overstappen naar het digitale OranjePakket met een vergelijkingstool op ING.nl.

Het gebruik van digitaal bankieren is de afgelopen jaren snel toegenomen: ruim 6 miljoen klanten maken gebruik van internetbankieren via Mijn ING en ruim 2,8 miljoen klanten gebruiken de ING Mobiel Bankieren App. ING investeert voortdurend in de functionaliteit en veiligheid van digitale producten en betaaldiensten. Zo kunnen klanten een betaalverzoek doen via de ING Mobiel Bankieren App, toekomstige afschrijvingen bekijken met Kijk Vooruit en contactloos betalen met hun smartphone in de winkel.

'Banen weg bij Belgische tak van ING'

Bij de Belgische tak van ING verdwijnen waarschijnlijk banen. Dat meldde de Belgische zakenkrant De Tijd zaterdag. De sanering wordt naar verluidt maandag 3 oktober aangekondigd.

Bij ING België werken 8500 mensen. Er zijn in het land 700 ING-kantoren en 500 zelfstandige agentschappen van dochter Record Bank.

'Rabo deze eeuw niet naar de beurs'

Rabobank zal nooit naar de beurs gaan. 'In ieder geval niet deze eeuw.' Dat zegt scheidend president-commissaris Wout Dekker van de coöperatieve bank vandaag in een afscheidsinterview in het FD.

Hij reageert daarmee op berichten dat Rabobank zich stilletjes voorbereidt op een beursgang.

'De gesprekken die ik rond mijn afscheid heb gevoerd, sterken mij in mijn overtuiging dat de Rabo een coöperatie is en blijft', aldus Dekker. 'Er is een enorme intensiteit en betrokkenheid van de ledenraden.'

Tikkie besturen met Siri

Gebruikers van ABN's betaalapp Tikkie kunnen binnenkort een betaalverzoekje aanmaken met Siri, de stembesturing van Apple. Het enige wat ze hiervoor hoeven te doen is Siri gesproken opdrachten te geven. Tikkie is daarmee de eerste Nederlandse betaal-app die via Siri reageert op het stemgeluid van de gebruiker. Met de implementatie van Siri in Tikkie speelt ABN AMRO naar eigen zeggen in op de groeiende behoefte om je telefoon met je stem te bedienen.

Vernieuwde DNB Bezoekerscentrum bestaat een jaar: record aantal bezoekers

Het vernieuwde DNB Bezoekerscentrum bestaat een jaar. Op 22 september vorig jaar werd het centrum feestelijk geopend door Koningin Maxima. In dit eerste jaar ontving het nieuwe centrum een record aantal bezoekers, namelijk 20 duizend. Om de eerste verjaardag luister bij te zetten is een aantal activiteiten georganiseerd, waaronder een feestelijke ontvangst van de 20 duizendste bezoeker: een groep leerlingen van Hogeschool Inholland uit Den Haag. 

Boven de ingang van het centrum, juist onder de naam, is een band met rijksdaalders bevestigd. Mensen kunnen raden hoeveel rijksdaalders er in deze band zijn verwerkt. Zie onze Facebookpagina voor meer informatie.

In het centrum worden rijksdaalders tentoongesteld die een fraai overzicht bieden van de rijksdaalders die in omloop zijn gebracht. De vitrine bevat zilveren en nikkelen munten, zilverbonnen en muntbiljetten. De oudste is een zilveren Willem I (1814-1840) rijksdaalder uit 1840, de jongste een nikkelen Beatrix (1980-2013) munt uit 2001. Alle objecten maken deel uit van de Nationale Numismatische Collectie. Dat geldt ook voor de tentoongestelde jurk die is vervaardigd van echte bankbiljetten van over de hele wereld. De 'bankbiljettenjurk' is van de hand van Hinke Luiten, die zich gespecialiseerd heeft in het maken van unieke draagbare kunst. Ze maakt kleding van herkenbare materialen die daar eigenlijk niet voor zijn bedoeld, zoals fietsbanden, ballen, cd’s, en dus van bankbiljetten.

OpenCompanies lanceert nieuwe app met financiële reputatie check

OpenCompanies lanceert een nieuwe app die in één oogopslag de juiste financiële scores en actuele bedrijfsinformatie weergeeft.

Via de app zoek je snel en eenvoudig op de naam van je klant, KvK-nummer of handelsnaam, waarna je een overzichtspagina van het bedrijf krijgt.

Deze algemene informatie is gratis beschikbaar en is volgens het bedrijf vollediger dan bij de Kamer van Koophandel. Het biedt ondernemers inzicht in de contact- en factuurgegevens van het bedrijf, het jaar van oprichting, de rechtsvorm en nog veel meer.

AFM legt boete op aan ProAssist

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft op 26 juli 2016 een bestuurlijke boete van 600.000 euro opgelegd aan ProAssist Nederland Verzekeringen B.V. (ProAssist). De boete is opgelegd omdat ProAssist voor rekening van een verzekeraar overeenkomsten met consumenten heeft afgesloten voor de verzekering van mobiele telefoons. Voor dit ‘optreden als gevolmachtigde agent’ is een vergunning van de AFM vereist. ProAssist beschikte niet over een vergunning en heeft daarom de Wet op het financieel toezicht (Wft) overtreden. De overtreding vond plaats in de periode van 26 juli 2011 tot 16 februari 2015.

Het is belangrijk dat financiële dienstverleners beschikken over een vergunning van de AFM. Een vergunning biedt bescherming aan consumenten. Voordat de AFM een vergunning verleent, toetst zij onder meer of een financiële dienstverlener voldoet aan de eisen van betrouwbaarheid, geschiktheid en integriteit.

Het zonder vergunning van de AFM optreden als gevolmachtigde agent (als bedoeld in artikel 2:92, eerste lid Wft) wordt door de wetgever beschouwd als een ernstige overtreding. Alleen als aan strenge eisen wordt voldaan, kan een vergunning worden verkregen. Als eenmaal een vergunning is verkregen, moet een vergunninghouder aan verschillende doorlopende eisen voldoen, die belangrijke waarborgen bieden aan consumenten. Deze waarborgen waren er nu niet.

Delta Lloyd verkoopt garageportefeuille

Delta Lloyd Schade heeft een intentieverklaring getekend met Bovemij voor het overdragen van het risicodragerschap van de garageportefeuille aan Bovemij. De garageportefeuille bestaat uit specialistische verzekeringen voor garagebedrijven en agrarische mechanisatiebedrijven. Deze beslissing sluit aan bij de aangekondigde strategie van Delta Lloyd Schade om met iedere productlijn een acceptabel rendement te genereren en de dienstverlening aan onze klanten te blijven verbeteren. De distributie die via intermediairs verloopt, blijft gewaarborgd.

Harry van der Zwan, algemeen directeur van Delta Lloyd Schade: "Door de aanscherping van ons aanbod aan zakelijke schadeverzekeringen kunnen we ons nog meer toeleggen op onze kernmarkten. Hierdoor kunnen we onze klanten nog beter bedienen."

De komende periode wordt de overdracht verder uitgewerkt. De voorgenomen ingangsdatum van de overdracht is 1 januari 2017. Dit is onder meer onder voorbehoud van advies van de Ondernemingsraad van Delta Lloyd, afstemming met de vakbonden en instemming door toezichthouders van zowel Delta Lloyd als Bovemij.

Omtzigt pleit voor aanpakken van opkoopprogramma van de ECB

De regering moet binnen twee maanden in kaart brengen welke mogelijkheden de Nederlandse regering heeft om het opkoopprogramma van de ECB te stoppen of te beperken. Dat heeft Pieter Omtzigt aan het kabinet gevraagd via een motie. In diezelfde motie vraagt hij de regering ook om te kijken hoe we terug kunnen keren naar een normale markteconomie en normale marktrente, en hoe het mandaat van de ECB ingeperkt kan worden, bijvoorbeeld door verdragswijziging.

De Europese Centrale Bank (ECB) is al een hele poos bezig met het steeds verlagen van rente en het op grote schaal opkopen van obligaties. Daarmee probeert de ECB de inflatie richting de 2% te bewegen. Omtzigt: “Maar het is nooit de bedoeling van de opstellers van het Verdrag van Maastricht geweest dat de centrale bank voor duizenden miljarden staatsobligaties en zelfs bedrijfsobligaties zou opkopen. En al helemaal niet dat de ECB daardoor zeer grote risico's bij het systeem van de nationale banken zou leggen.”

Door het beleid van de ECB is de rente tot onder nul gezakt is en is de ECB de grootste schuldeiser geworden in de eurozone. Maar het meest zure is dat de gepensioneerden en spaarders de rekening betalen. Omtzigt: “Veel mensen hebben jarenlang een bevroren pensioen gehad, of hun pensioen is gekort. Het is niet de rekenrente die het probleem in het pensioenstelsel veroorzaakt. Het is niet de huidige rente op de staatsleningen. Het zijn niet de pensioenfondsen. Het echte probleem met de pensioenen is de lage rente. Als de rente zo laag blijft of nog verder daalt, worden de pensioenen van binnenuit snel en hard uitgehold. Dat is de reden waarom ik zeer kritisch ben op het ECB-beleid.”

Doel van het CDA is dat Nederland op lange termijn Nederland weer terugkeert naar een normale markteconomie. Dat is in het belang van gepensioneerden, in het belang van spaarders, in het belang van de Nederlandse overheid die de aandeelhouder is van DNB, die nu via de Europese Centrale Bank voor honderden miljarden euro's risico loopt.

FGH Bank verkoopt RNHB Hypotheekbank aan Carval Investors en Vesting Finance

FGH Bank heeft een overeenkomst getekend voor de verkoop van de vastgoedfinancieringsactiviteiten van RNHB Hypotheekbank (een label van FGH Bank N.V., een volledige dochter van Rabobank) inclusief personeel en kredietportefeuille aan een consortium bestaande uit CarVal Investors en Vesting Finance (dochteronderneming van beursgenoteerd Arrow Global Group Plc).

Beide partijen hebben daartoe op maandag 19 september jongstleden een overeenkomst getekend. Met de transactie gaat de gehele RNHB organisatie over, inclusief circa 60 werknemers, een kredietportefeuille ter waarde van €1,7 miljard en een klantenportefeuille van ruim 9 duizend leningen. CarVal Investors en Vesting Finance committeren zich met de aankoop aan RNHB´s klanten en medewerkers en zijn van plan RNHB verder uit te laten groeien in de toekomst. Dit is een belangrijk onderdeel van de strategie van het consortium.

Iraanse bank leert van Nederlandse collega's

Tejarat Bank uit Iran wil een compliance management niveau bereiken dat kan wedijveren met internationale westerse banken. Hiervoor brachten zij vandaag een bezoek aan de Nederlandse Vereniging van Banken, waar onder andere NVB-voorzitter Chris Buijink een presentatie hield. Doel is om inzicht te krijgen in de compliance functie binnen een bank en hoe banken zich in Nederland georganiseerd hebben. Zij willen hiermee een doorslaggevende stap zetten op weg naar herstel van correspondent banking relaties met Europese banken.

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en haar leden zijn volop bezig het pad te effenen voor veilig en betrouwbaar betalings- en handelsverkeer met Iran. Dit om ondernemers die zaken willen doen met Iran te faciliteren en te beschermen.

Nederlandse banken bieden zo nodig technische ondersteuning aan Iraanse banken. Eerder dit jaar heeft de NVB naast andere vertegenwoordigers uit de financiële sector deelgenomen aan een fact finding missie naar Iran onder leiding van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

'ING investeert opnieuw vele miljoenen in vervuilende kolenbedrijven'

"ING heeft een lening verstrekt van 300,1 miljoen euro aan Uniper, de fossiele afsplitsing van Eon, die in de afgelopen week naar de beurs is gegaan in Frankfurt," zo meldt Eerlijke Bankwijzer. Uniper is eigenaar van kolen- en gascentrales in verschillende landen. ING is de enige Nederlandse bank die investeert in dit bedrijf. ING heeft ook plannen tot financiering van een nieuwe kolencentrale in Indonesië. Dit is tegenstrijdig met het in november 2015 aangescherpte kolenbeleid van ING, waarin de bank zegt geen nieuwe kolencentrales meer te financieren. De Eerlijke Bankwijzer en BankTrack roepen ING op om alle financiering van kolenbedrijven te stoppen en leningen aan fossiele energiebedrijven stapsgewijs af te bouwen.

Ike Teuling, woordvoerder Eerlijke Bankwijzer: "ING maakt zich belachelijk met al haar mooie woorden over haar nieuwe kolenbeleid zolang het lening na lening blijft verstrekken aan kolenbedrijven. De bank slaat zich zelf op de borst over haar score op duurzaamheidsranglijsten maar hiermee blijft de bank, in tegenstelling tot diverse andere Nederlandse banken, hoofdzakelijk een fossiele bank. ING maakt onvoldoende tempo met de cruciale overstap naar hernieuwbare energie en draagt niet bij aan een effectieve aanpak van klimaatverandering zoals vorig jaar afgesproken in Parijs."

Uniper heeft kolen- en gascentrales in Nederland, maar heeft ook bijvoorbeeld belangen in gaspijpleidingen, opslagfaciliteiten en gasvelden in Rusland. Uniper lobbyt actief tegen sluiting van kolencentrales. Uniper werd door de bekende Duitse energiewetenschapper Heinz-Josef Bontrup beschreven als een 'sterfhuis', aangezien dit bedrijf niet inspeelt op de sterk toenemende vraag naar duurzame energie en bewust is afgestoten door voormalig moederbedrijf Eon. Eon gaat zich nu volledig richten op duurzame energie-opwekking.

Begin dit jaar verstrekte ING Bank nog een nieuwe lening van 100 miljoen aan de grootste Russische kolenproducent . Yann Louvel, klimaatwoordvoerder van BankTrack: "ING heeft eind 2015, aan de vooravond van de VN-Klimaattop, nieuw beleid op kolen ingevoerd waarin de bank duidelijk stelt geen nieuwe kolencentrales te financieren. Eind augustus 2016 werd bekend dat ING met een consortium van 5 banken in totaal $640 miljoen wil uitlenen aan een nieuwe kolencentrale in Indonesië, Cirebon 2. Dit is een flagrante schending van ING's nieuwe beleid. ING moet deze deal afblazen ".

In de afgelopen jaren leende ING Bank 8 keer meer aan fossiele energiebedrijven dan aan duurzame energiebedrijven, zo bleek uit praktijkonderzoek van de Eerlijke Bankwijzer eind 2015.

Eerlijke Bankwijzer en BankTrack roepen ING Bank op haar kolenbeleid verder aan te scherpen en geen kredieten meer te verstrekken aan kolenbedrijven. ING dient duidelijke doelstellingen te stellen hoe de bank bij zal dragen aan een maximale temperatuurstijging van 1,5e graad, conform het Klimaatakkoord van de VN.

Independer zet in op 7 dagen bereikbaarheid

Independer is van start gegaan met een forse uitbreiding van haar openingstijden. Niet alleen kunnen klanten doordeweeks tussen 8 en 21 uur bellen met vragen over financiële dienstverlening. Men is ook langer open op zaterdag en zélfs op zondagen. Hiermee is Independer de eerste partij in de verzekeringswereld die zeven dagen per week persoonlijke dienstverlening biedt.

Het aantal klanten dat ons buiten de al ruime openingstijden probeerde te bereiken nam steeds verder toe, aldus Ruud Martens. 'Daar zijn we meteen mee aan de slag gegaan. Naast langere openingstijden - zowel doordeweeks als op zaterdagmiddag - staan we óók op zondagen klaar voor alle vragen over auto-, woon-, reis- en zorgverzekeringen.'

Banken zetten zich in om economische groei te faciliteren

Het kabinet is voorzichtig positief over de economische ontwikkeling van Nederland. Deze ontwikkeling is goed nieuws na een reeks moeilijke jaren, al blijven er grote internationale onzekerheden. Het kabinet spreekt van ‘bestendige vooruitgang’. Ook de woningmarkt heeft zich hersteld. Banken zetten volop in op het faciliteren van de economische groei die de komende jaren verwacht wordt. Die groei leidt tot meer kredietaanvragen en financieel verkeer.

“De overheidsfinanciën zijn mede dankzij de ingezette hervormingen beter in balans. Dat draagt bij aan stabiele ontwikkeling van onze economie. Ook de Nederlandse bankensector is stabiel,” aldus voorzitter Chris Buijink van de Nederlandse Vereniging van Banken. De Troonrede rept over grote hervormingen in de financiële sector de afgelopen jaren en het belang van een krachtige en slagvaardige bankenunie. In de Miljoenennota staat dat Nederlandse banken steviger in hun schoenen staan. De kapitaalbuffers zijn versterkt en het Europese bankentoezicht levert ook een belangrijke bijdrage aan een veilige financiële sector. Buijink: “Het is belangrijk onverminderd in te zetten op de vervolmaking van de Europese bankenunie.” De NVB steunt het pleidooi van het kabinet voor transparantie en eenvoud in de financiële sector.

Banken leveren een belangrijke bijdrage aan de economie als financier en als financieel adviseur van ondernemers en consumenten. Gemengde financiering (bankfinanciering en alternatieve vormen) van het mkb, de rol van zzp’ers in onze samenleving en de verduurzaming van het vastgoed zijn het komende jaar belangrijk. Banken investeren in veilig en innovatief betalingsverkeer. Banken zijn volop in transitie, zowel door een verdere mate van kostenbeheersing als door onverminderd in te zetten op innovatie, ook in samenwerking met FinTech-spelers. In een omgeving met lage rente is deze transitie een extra uitdaging.

Het kabinet ziet met name een rol voor zichzelf weggelegd bij innovatie, klimaat en  ondernemerschap en komt met een voorstel voor een nieuwe Nederlandse financieringsinstelling. Zo vergen bijvoorbeeld verduurzaming en de transitie naar een circulaire economie de komende decennia grote en slimme investeringen. Deze investeringen zijn cruciaal voor de toekomst van ons land. Banken werken graag mee aan de verdere uitwerking hiervan.

ABN AMRO start met hypotheekadvies in gebarentaal via webcam

Vanaf vandaag is het voor doven en zeer slechthorenden mogelijk om bij ABN AMRO via de webcam een hypotheekadvies te krijgen in gebarentaal. Daaraan zijn geen extra kosten verbonden. ABN AMRO is de eerste grootbank in Nederland die deze dienstverlening biedt.

Klaas Ariaans, directeur Personal Banking: ‘ABN AMRO wil er overal en altijd voor klanten zijn, 24/7. Of dat nou is via webcam, telefonisch, online of aan tafel. De klant bepaalt welk kanaal hij het prettigst vindt en waar en wanneer hij contact met ons opneemt. Twee van onze dove medewerkers gaven aan dat dit voor dove en slechthorende klanten beter kon en zijn vervolgens aan de slag gegaan om dat te organiseren. We beginnen nu met hypotheekadvies in gebarentaal via de webcam voor deze klanten, omdat daar de meeste vraag naar is. Als dat aanslaat willen we onze doven- en slechthorendenservice in de toekomst uitbereiden naar webcam advies voor andere diensten.’

Klanten kiezen er steeds vaker voor om hun hypotheekgesprek via webcam te voeren vanuit huis. ABN AMRO startte eind 2011 met webcam-hypotheekadvies. In 2012 werden zo ongeveer 2.000 adviesgesprekken gevoerd en bijna 500 hypotheken afgesloten. Inmiddels wordt al ongeveer 25% van de hypotheekgesprekken via webcam gevoerd en heeft ABN AMRO de ambitie om dit aantal nog verder te verhogen naar 50%. Hypotheekadvies in gebarentaal is een innovatieve oplossing voor klanten met een gehoorbeperking, waarmee de bank haar dienstverlening aan deze bepaalde groep klanten wil uitbreiden.

ABN AMRO MeesPierson heeft voorkeur voor aandelen en obligaties uit opkomende markten in nieuwe beleggingsstrategie

ABN AMRO MeesPierson vindt dat opkomende markten weer aantrekkelijker zijn voor nieuw beleggingskapitaal. Dit valt te lezen in de Beleggingsstrategie van ABN AMRO die vandaag is verschenen onder de titel ‘Onderweg waarde toevoegen’. Deze ontwikkeling vloeit niet alleen voort uit de stijgende grondstoffenprijzen, maar wordt ook gesteund door de verbeterende vooruitzichten voor de wereldwijde industrie en de consumentenvraag. Hiervan zullen de Aziatische opkomende markten profiteren. ABN AMRO heeft dan ook een voorkeur voor zowel obligaties als aandelen uit de opkomende markten. Deze voorkeur berust op rendementsoverwegingen en de mogelijkheden voor geografische spreiding.

Ben Steinebach, Hoofd Beleggingsstrategie van ABN AMRO MeesPierson: “Een gematigd groeipad van de wereldeconomie is niet rampzalig. En de politieke veranderingen die in het verschiet liggen, vormen een goede gelegenheid voor overheden om hun beleidsmix aan te passen ten bate van sterker groeipotentieel. Voor actieve beheerders liggen er volop kansen in de grote verschillen tussen specifieke sectoren en regio’s. Deze benadering biedt meer perspectief dan een voorspelling van de richting waarin de bredere aandelenmarkten voorlopig zullen bewegen.”

Tot ABN AMRO’s favoriete aandelensectoren behoren onder meer gezondheidszorg en informatietechnologie, op grond van hun winstgevendheid op de lange termijn, hun mondiale reikwijdte en strategische trends. De sector consumptiegoederen is eveneens aantrekkelijk, vanwege zijn defensieve kenmerken. Sectoren waarin bedrijfsmodellen onder druk staan, zoals financiële dienstverlening en nutsbedrijven, zijn ondervertegenwoordigd in de aandelenallocatie van ABN AMRO MeesPierson, evenals de industriële sector.

Obligaties worden gebruikt als verzekering tegen het optreden van ongunstige economische scenario’s. Deze bufferfunctie krijgt gestalte door een actieve duratiestrategie, waarbij de looptijd wordt verlaagd in periodes van rentestijging en verhoogd in tijden van rentedaling. Grondstoffen en vastgoed zijn overwogen. Grondstoffen zijn als beleggingscategorie weer geschikt om portefeuillespreiding aan te brengen en vastgoed is aantrekkelijk op basis van rendement.

De Amerikaanse dollar blijft zich naar verwachting bewegen rond 1,10 tegenover de euro.

In de gematigde modelportefeuille van de bank is een forse liquide buffer opgenomen (een tactische allocatie van 23%). Obligaties zijn onderwogen (32%), alternatieve beleggingen zijn overwogen (15%) en aandelen zijn neutraal gewogen (30%).

Dijsselbloem wil verbod op reclame voor bepaalde risicovolle financiële instrumenten

Minister Dijsselbloem van Financiën wil dat reclame voor bepaalde risicovolle financiële instrumenten verboden wordt. Dat moet er toe leiden dat die instrumenten "niet langer onder de aandacht van consumenten worden gebracht".

Dijsselbloem lliet dat vrijdag weten in antwoord op Kamervragen van het CDA en de PvdA. Aanleiding voor de vragen was het bericht over de Belgische toezichthouder, die reclame voor bepaalde cfd’s en binaire opties verbiedt. De instrumenten verkopen mag nog wel in België. Ook Frankrijk werkt aan een verbod op bepaalde reclame-uitingen.

Dijsselbloem wil een vergelijkbaar verbod in Nederland. Hij gaat in aanloop naar nieuwe Europese regels samen met de Autoriteit Financiële Markten (AFM) bekijken hoe een reclameverbod in Nederland er uit zou moeten zien en voor welke instrumenten het moet gelden.

Binaire opties betalen een vast bedrag uit als de belegger een juiste voorspelling doet over de waardeontwikkeling van een onderliggende waarde zoals een aandeel of wisselkoers. Indien die voorspelling niet uitkomt, verliest de belegger zijn gehele inleg. Een cfd is een financieel contract ter verrekening van verschillen tussen de “koper” en de “verkoper”, over de betaling van het verschil tussen de prijs van een onderliggende waarde bij opening van het cfd en de prijs van die onderliggende waarde bij beëindiging.

Toezichthouder AFM heeft sinds 2014 ruim 50 klachten binnen gekregen over cfd’s en binaire opties. Een groot deel van de klachten ging over buitenlandse aanbieders van deze risicovolle instrumenten.

Intensieve samenwerking Rabobank met De Hypotheekshop, Huis & Hypotheek en De Hypotheker

Rabobank wil meer hypotheken via het intermediair verkopen. De lopende samenwerking met De Hypotheekshop en Huis & Hypotheek wordt uitgebreid naar landelijk niveau. Ook gaat de Rabobank samenwerken met De Hypotheker. Deze samenwerking start bij 9 vestigingen van De Hypotheker in Rotterdam, met de ambitie om landelijk uit te breiden.

Elze Vonk, hoofd financieren en verzekeren Particulieren van de Rabobank: ‘Verkoop van hypotheken via het intermediair komt tegemoet aan de wens van klanten. Het intermediaire kanaal is een zeer goede aanvulling op ons eigen kantorennetwerk, dat bestaat uit 105 banken, en onze eigen online kanalen. Daarnaast is het zo dat het intermediaire kanaal het brede productenpalet van Rabobank graag in het aanbod opneemt. De Hypotheekshop, Huis & Hypotheek en De Hypotheker zijn goede en gedegen partners, die passen bij de ambities en het kwaliteitsniveau van de Rabobank. De verkoop van hypotheken via deze partners is niet van invloed op ons huidige aanbod via de eigen verkoopkanalen en het belang dat we daaraan toekennen.’ 

Op dit moment werken 40 lokale Rabobanken al samen met vestigingen van De Hypotheekshop en Huis & Hypotheek. Voor landelijke dekking wordt deze samenwerking nu uitgebreid naar alle 105 lokale Rabobanken. Lodewijk van der Heijden van CMIS Franchise, waar beide franchiselabels onder vallen: ‘Wij zijn erg blij dat we onze samenwerking met de Rabobank naar een volgend niveau tillen, zodat het productaanbod binnen al onze vestigingen nog completer is. De kennis en ervaring die we hiermee al op kleinere schaal hebben opgedaan, geven ons vertrouwen in de toekomst.'
 
Daarnaast gaat de Rabobank Rotterdam samenwerken met De Hypotheker. Wytzejan de Jong, algemeen directeur van De Hypotheker: ‘Als onafhankelijke hypotheekadviseur vinden wij het belangrijk om onze klanten zo breed mogelijk te kunnen adviseren. Rabobank is een A-merk op het gebied van hypotheken. We zien het daarom als een toegevoegde waarde voor onze klanten dat we nu ook hypotheken van Rabobank kunnen aanbieden en zien uit naar de samenwerking.’

Jan Nooitgedagt benoemd tot lid raad van commissarissen Rabobank

De Algemene Ledenraad van Rabobank heeft Jan Nooitgedagt benoemd tot lid van de raad van commissarissen. Jan Nooitgedagt (1953) studeerde bedrijfseconomie en accountancy en was werkzaam als bestuurder bij Ernst & Young (CEO, tot 2009) en Aegon (CFO, tot 2013). In april 2013 ging hij met pensioen. Sindsdien bekleedt hij diverse commissariaten. Jan Nooitgedagt is voorzitter van de raad van commissarissen van VIVAT, vice-voorzitter van de raad van commissarissen van Telegraaf Media Group, vice-voorzitter van de raad van commissarissen van BNG Bank en lid van raad van commissarissen van Robeco. De Algemene Ledenraad heeft tevens Leo Degle herbenoemd voor een periode van vier jaar. Leo Degle is commissaris van Rabobank sinds 2012.

Wout Dekker en Erik van de Merwe hebben hun taken als respectievelijk voorzitter en lid van de raad van commissarissen neergelegd. Beiden zien, zoals eerder bekendgemaakt, af van een volgende termijn. De raad van commissarissen heeft Ron Teerlink, die in 2013 toetrad tot de raad van commissarissen, uit zijn midden aangewezen als voorzitter. Marjan Trompetter, commissaris van Rabobank sinds 2015, neemt de rol van vice-voorzitter over van Ron Teerlink.
 
President-commissaris Ron Teerlink is blij met de komst van Jan Nooitgedagt. “We streven naar een gebalanceerde samenstelling van de raad van commissarissen. Jan Nooitgedagt heeft een brede achtergrond in de financiële sector en beschikt over uitstekende bestuurlijke en toezichthoudende competenties en ervaring. Zijn expertise is een waardevolle aanvulling in de raad van commissarissen.”

Nieuwe kredietverzekeraar voor bedrijfsleven

Onder de naam Mercury is er een nieuwe kredietverzekeringsmaatschappij voor het bedrijfsleven opgericht. Mercury-oprichter Richard Ariëns hoopt de kleine revolutie in het kredietverzekeren in Nederland te importeren die zich enkele jaren geleden voltrok in de VS, zo vertelt hij aan het FD.

Het bedrijf krijgt 'enkele miljoenen' investeringsgeld van onder meer Niek Hoek (oud-bestuursvoorzitter van Delta Lloyd), Tom Kliphuis (oud-baas Nationale-Nederlanden) en Gerard van der Stelt (oud-bestuursvoorzitter NCM).

Eenvoudiger belasting heffen, kan dat?

Belasting heffen is razend ingewikkeld geworden, het systeem kraakt in zijn voegen. Kan de uitvoering eenvoudiger? Rex Arendsen vraagt het zich af in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van zijn functie van hoogleraar belastingrecht op 16 september.

Arendsen presenteert in zijn rede een toetsingskader voor de uitvoerbaarheid van een vernieuwd belastingstelsel:  aan welke voorwaarden moet voldoen om het uitvoerbaar te maken? Hij noemt onder meer: inpasbaarheid in het huidige systeem, realiseerbaarheid en de verwachting ten aanzien van de naleving door burgers en bedrijven.

Belasting heffen is feitelijk een inbreuk op het eigendomsrecht, gepleegd door de overheid, stelt Arendsen in zijn rede. En dat maakt het tot een precaire exercitie waarvan de acceptatie staat of valt met recht doen aan de betaler. Echter, hoe meer recht doen aan de verschillende groepen betaler, hoe ingewikkelder het systeem wordt.

Het oude Romeinse Rijk, evenals het Byzantijnse Rijk, had een gesmeerd apparaat van belasting heffen. Maar de wereld stak toen op dit punt nog een stuk simpeler in elkaar. De laatste decennia heeft belastingheffing in snel tempo de vorm van een digitaal informatiesysteem gekregen, gebaseerd op informatieverzameling, -verstrekking en -verwerking. Belasting heffen is zo een stelsel geworden van abstracte constructies dat de werkelijk alleen maar zo goed mogelijk kan benaderen.

Arendsen omschrijft deze ontwikkeling bondig als ‘van stempels naar stekkers’. In deze transitie is de gegevensverzameling steeds meer buiten de belastingdienst zelf komen te liggen: bij bedrijven en individuele belastingplichtigen. De acceptatie van deze administratieve last kent grenzen, merkt Arendsen op. Het gedeeltelijk vooraf ingevulde belastingformulier dat de individuele belastingplichtige de laatste jaren krijgt, is een poging iets van die last terug te nemen.

Assurantiebelasting moet van 21 procent terug naar 7 procent

De assurantiebelasting is als crisismaatregel uiteindelijk van 7 naar maar liefst 21 procent verhoogd. Dat levert de Staat jaarlijks meer dan één miljard extra inkomsten op. Dit wordt opgehoest door de gezinnen en het bedrijfsleven en moet nu snel worden teruggedraaid. Dat stelt Geijsel Kroon, assurantieadviseur uit Ouderkerk aan de Amstel.

Het percentage 7 procent is ooit zo vastgesteld omdat assurantiebelasting niet verrekenbaar is met btw. In 2013 is deze belasting ‘tijdelijk’ meer dan verdubbeld van 9 naar 21 procent. en daarmee gelijkgetrokken met het btw tarief. Het is de hoogste tijd dat deze maatregel wordt teruggedraaid of dat de assurantiebelasting verrekenbaar wordt met ontvangen btw.

Sinds 2013 incasseert de Nederlandse Staat jaarlijks ruim 2 miljard assurantiebelasting. Het MKB betaalt hiervan 90 procent en particuliere huishoudens betalen samen jaarlijks ongeveer de resterende 200 miljoen euro assurantiebelasting. Een Nederlands huishouden betaalt gemiddeld ongeveer 100 euro assurantiebelasting per jaar.

Assurantiebelasting wordt niet over alle verzekeringen geheven. Mens gerelateerde verzekeringen (Levens-, - AOV- , zorgverzekeringen etc.) en internationale transport gerelateerde verzekeringen zijn vrijgesteld.

AFM spoort kredietverstrekkers en –bemiddelaars aan einde te maken aan rentekredieten

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) maakt zich zorgen over consumenten met een rentekrediet. Dat is een doorlopende lening waarop niet of nauwelijks wordt afgelost en veel rente wordt betaald. Mensen met zo’n krediet komen daardoor in een uitzichtloze situatie terecht.

De AFM spoort kredietverstrekkers en -bemiddelaars aan om contact op te nemen met klanten met een rentekrediet en met oplossingen te komen. Inmiddels zijn duizenden klanten geholpen, maar nog altijd zijn er mensen die vast zitten aan deze lening. De AFM roept hen op om de hulp van een geregistreerde financiële dienstverlener in te schakelen als dat nodig is.

In het programma Kassa is op 14 mei en 3 september aandacht besteed aan rentekredieten. Ook daar liet de AFM weten dat kredietverstrekkers en -bemiddelaars met een oplossing moeten komen voor hun klanten. Een rentekrediet is niet verboden maar wel onwenselijk.

Financiële dienstverleners kunnen bemiddelen als een rentekrediet kan worden omgezet naar een persoonlijke lening. Ook kunnen zij kijken of de rente kan worden verlaagd zodat er meer kan worden afgelost. Voor het (over)sluiten van een consumptief krediet mogen géén kosten in rekening worden gebracht bij de consument. Om te bemiddelen en adviseren in kredieten is een vergunning nodig. Meer informatie over lenen, de kosten en het vergunningenregister kunt u vinden op de website van de AFM.

'Nauwelijks fraude bij internetbankieren'

De schade door fraude bij internet­bankieren is in de eerste helft van 2016 met 82 procent gedaald ten opzichte van de laatste zes maanden van 2015. De totale schade door fraude in het betalingsverkeer daalde het afgelopen halfjaar ook fors, tot 4,69 miljoen.

In 2015 bleef de totale schade nog stabiel, met 17,9 miljoen euro over het hele jaar. Dit blijkt uit cijfers van de Nederlandse Vereniging van Banken en Betaalvereniging Nederland.

De schade door verloren en gestolen betaalpassen is de eerste helft van 2016 ook gedaald maar voert wel de boventoon.

De schade door fraude met internetbankieren was de eerste zes maanden van dit jaar met 148.000 euro historisch laag. Het voorgaande halfjaar bedroeg die schade nog 814.000 euro. Ook in meerjarig perspectief is de daling spectaculair. In de eerste helft van 2012 bedroeg de schade bij internetbankieren nog 24,7 miljoen euro.

De fraudeurs weten met malware en gewone phishing nauwelijks nog slachtoffers te maken. Banken kunnen die pogingen tot fraude steeds beter detecteren en hun klanten laten zich steeds minder misleiden. De voorlichtingscampagnes door de Betaalvereniging en de banken en de aandacht in de media voor deze vormen van fraude, werpen hun vruchten af.

Ondanks een forse daling van 37 procent ten opzichte van de voorafgaande zes maanden, zorgen gestolen of verloren betaalpassen in de eerste helft van 2016 voor de grootste schadepost in het betalingsverkeer, met 1,62 miljoen euro. Daaronder valt ook de schade door de zogeheten pas-opstuurfraude die begin 2015 de kop opstak. Slachtoffers worden daarbij via mail, SMS, social media of telefoon overgehaald om hun betaalpas per post naar een vals adres op te sturen en de bijbehorende pincode op een valse website in te tikken. In januari 2016 hebben de banken en de Betaalvereniging een landelijke campagne gelanceerd om het publiek hiervoor te waarschuwen: “Verstuur nooit uw betaalpas!”

De goede onderlinge samenwerking en het delen van kennis en informatie tussen financiële instellingen, cybersecuritybedrijven en overheidsinstanties spelen een belangrijke rol bij het terugdringen van fraude in het betalingsverkeer. Binnen het Nationaal Cyber Security Centrum en het Financial Institutes - Information Sharing and Analysis Center richt die samenwerking zich vooral op de preventie en detectie van cybercriminaliteit. In de Electronic Crimes Task Force werken justitie, politie en banken samen bij het opsporen en vervolgen van cybercriminelen. Andere EU-landen hebben veel belangstelling voor deze Nederlandse collectieve aanpak van cybersecurity.

Nederlandse banken effenen pad voor veilig en betrouwbaar handels- en betalingsverkeer met Iran

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en haar leden zijn volop bezig het pad te effenen voor veilig en betrouwbaar betalings- en handelsverkeer met Iran. Dit om ondernemers die zaken willen doen met Iran te faciliteren en te beschermen.

Maar Iraanse banken hebben nog veel werk te doen om ‘compliant’ te worden aan de geldende internationale wet- en regelgeving en technische standaarden. Nederlandse banken bieden zo nodig technische ondersteuning aan Iraanse banken. Volgende week bij voorbeeld ontvangen enkele banken en de NVB tien medewerkers van een Iraanse bank voor een compliance training. Eerder dit jaar heeft de NVB naast andere vertegenwoordigers uit de financiële sector deelgenomen aan een fact finding missie naar Iran onder leiding van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Naast de situatie in Iran moet men er rekening mee houden dat de sancties van de Verenigde Staten nog voor een groot gedeelte van kracht zijn. Transacties met een VS-element (bijv. in US dollars of met VS-bedrijven/goederen) blijven daarom verboden. Over de onduidelijkheden en de risico’s ten aanzien van de VS-sancties is inmiddels gesproken met de Amerikaanse toezichthouder.

Een bank zal een gedegen risicoanalyse moeten maken, voordat zij besluit om een Iran gerelateerde transactie te faciliteren. Daarom is het zaak voor ondernemers om in een zo vroeg mogelijk stadium de mogelijkheden te bespreken met hun bank.

Minister Dijsselbloem steunt tuchtrecht banken

Dinsdag heeft de minister de Kamer de beantwoording gestuurd van de Kamervragen van PvdA Kamerlid Nijboer over de LIBOR fraude. De minister spreekt hierin zijn steun uit voor het tuchtrecht banken dat vanaf 1 april 2015 van kracht is.

‘Tuchtrecht bevordert ethiek en de ontwikkeling van de professionele waarden, normen en standaarden binnen een groep. Tuchtrecht gaat om gedrag en cultuur. Gelet hierop is het van belang dat (de inrichting van) het tuchtrecht uit de sector zelf komt. Voor wat betreft het tuchtrecht banken is dit in lijn met de kabinetsvisie Nederlandse bankensector, waarin het kabinet het belang van tuchtrecht onderschrijft en het – gelet op onder meer de effectiviteit en aard van het tuchtrecht – van belang acht dat de bancaire sector tuchtrecht zelf organiseert,’ schrijft de minister aan de Kamer.

De kwestie van de LIBOR-fraude is aan de orde geweest onder het tuchtrecht voor vermogensbeheerders. Deze vorm van tuchtrecht, hoewel ook uitgevoerd door DSI, kan niet gelijk worden gesteld met het relatief jonge tuchtrecht Banken. Het tuchtrecht van DSI bestaat sinds 1999 en is voor mensen die gecertificeerd zijn voor beursgerelateerde zaken. Slechts een deel van deze vermogensbeheerders is bij een bank werkzaam. Sinds de invoering van de bankierseed op 1 april 2015 is er onafhankelijk tuchtrecht voor alle bankmedewerkers die de  bankierseed hebben afgelegd. Daarbij kunnen overtredingen leiden tot langdurige uitsluiting uit de sector (zie tuchtrechtbanken.nl). Dit vergroot het zelfreinigend vermogen van de sector en is mede naar aanleiding van dit type misstanden door banken zelf in het leven geroepen. Dit komt bovenop het reguliere strafrecht en toezicht.

Rabobank biedt ondernemers financiering binnen een dag

Rabobank biedt MKB ondernemers met een goed plan binnen één dag duidelijkheid over hun financieringsaanvraag. Zakelijke klanten die vóór 12u00 een online aanvraag indienen kunnen als ze dat willen uiterlijk de volgende dag een afspraak met een adviseur van de bank krijgen. De adviseur besluit direct over de financiering. Het betreft aanvragen door MKB bedrijven tot EUR 1 miljoen. Van alle financieringen die Rabobank verstrekt valt bijna driekwart in deze categorie.

Eric Saris, directeur Bedrijven van Rabobank: “Klanten met een goed plan willen snel duidelijkheid over hun financiering. Rabobank komt daaraan tegemoet. Als grootste kredietverlener aan het Nederlandse bedrijfsleven willen we ondernemerschap blijven stimuleren. We combineren daarbij het gemak van internet met een zorgvuldig en deskundig persoonlijk adviesgesprek.”

Financieren binnen één dag geldt voor bestaande klanten van Rabobank met een financieringsvraag tot 1 miljoen euro. Nadat de klant de financieringsaanvraag online heeft ingediend (al dan niet samen met zijn accountant via www.financieringsportaal.nl) neemt de bank telefonisch contact op. Als de benodigde gegevens compleet zijn wordt een afspraak met een adviseur gemaakt. Dat kan bij de Rabobank al de volgende dag. Tijdens het gesprek licht de klant zijn financieringsaanvraag verder toe. De adviseur besluit vervolgens of Rabobank de financiering zal verlenen. De klant heeft dus direct duidelijkheid. Na het adviesgesprek ontvangt de klant snel de offerte van de bank

'Draagvlak huidig pensioenstelsel weg'

Ruim zeven op de tien Nederlanders wil af van het huidige, collectieve pensioenstelsel. Uit onderzoek van ABN AMRO MeesPierson onder 1171 Nederlanders vanaf 18 jaar blijkt dat 42 procent de voorkeur geeft aan een individuele pensioenopbouw en 33% aan een combinatie van collectieve en individuele opbouw. Een kwart van de respondenten wil het collectieve pensioenstelsel in stand houden.

Op dit moment kan een werknemer meestal niet kiezen bij welke pensioenuitvoerder het pensioengeld wordt ondergebracht. Dat kan onder andere een pensioenfonds of een verzekeraar zijn. Veruit de meeste Nederlanders willen in de toekomst zelf hun pensioenuitvoerder kiezen (75%). Als ze zelf hierover kunnen beslissen, kiest bijna de helft voor een pensioenfonds (47%). Met 18% is een bank als pensioenuitvoerder de op één na meest genoemde optie, hoewel het op dit moment voor banken wettelijk niet mogelijk is om pensioenuitvoerder te zijn.

Pensioenopbouw is op dit moment niet voor iedere werkende verplicht. Ondernemers (zoals dga's en zzp'ers) hebben meestal de vrijheid om wel of geen pensioen op te bouwen. Ruim 70% van de Nederlanders vindt dat pensioenopbouw voor iedereen verplicht moet zijn. De meest genoemde reden door tegenstanders van verplichte opbouw, is dat ze zelf willen bepalen hoe ze hun geld willen besteden.

Masha Bril, pensioenexpert bij ABN AMRO MeesPierson: "Uit het onderzoek blijkt dat onze maatschappij steeds meer op het individu gericht is. Dat solidariteit in ons pensioenstelsel door slechts weinigen nog belangrijk wordt gevonden, is daar een treffend voorbeeld van. Tegelijkertijd wil wel een overgrote meerderheid verplichtstelling van pensioenopbouw. Daarin lijkt een tegenstelling verborgen. Of wellicht ook weer niet, want mogelijk wil het individu juist verplichtstelling uit eigenbelang. Als iedereen pensioen moet opbouwen, wordt voorkomen dat het individu financieel opdraait voor de latere lasten van anderen. Aan de andere kant - hoewel de cijfers op het eerste oog dus anders lijken te beweren - is het niet per definitie ieder voor zich. Want van de ondervraagden wil 25% een collectief stelsel en 33% een deels collectief stelsel om pensioen op te willen bouwen."