Kapitaalregulering belemmert toetreding en concurrentie zorgverzekeraars

Hoge kapitaaleisen en de beperkte mogelijkheden om hieraan te voldoen beperken toetreding en concurrentie van zorgverzekeraars. Dit concludeert de Autoriteit Consument & Markt (ACM) in haar studie naar toetredings- en groeidrempels op de Nederlandse zorgverzekeringsmarkt. Henk Don, bestuurder ACM: “Enerzijds zien we dat zorgverzekeraars aan strikte kapitaaleisen moeten voldoen. Anderzijds worden de mogelijkheden om aan deze eisen te voldoen beperkt omdat zorgverzekeraars weinig ruimte krijgen om te bepalen hoe zij hun winst inzetten. Kapitaalregulering zou hand in hand moeten gaan met de vrijheid voor zorgverzekeraars om zelf te bepalen hoe zij hun winst inzetten. Dit zou de concurrentie op deze markt ten goede komen en daar profiteren verzekerden en patiënten van.”

Zorgverzekeraars moeten voldoen aan hoge Europese kapitaaleisen (Solvency II) die verzekerden moeten beschermen en de stabiliteit van het financiële stelsel garanderen. De ACM constateert dat deze eisen negatieve gevolgen hebben voor concurrentie en vraagt zich af of hier voldoende rekening mee is gehouden. Meer onderzoek naar de hoogte en maatvoering van kapitaalregulering zou daarom wenselijk zijn.

Tegelijk worden de mogelijkheden voor zorgverzekeraars om aan deze eisen te voldoen beperkt. Zorgverzekeraars ervaren maatschappelijke en politieke druk om winsten zoveel mogelijk terug te geven door premieverlagingen. Inzet van winst voor premieverlaging heeft als consequentie dat deze winst niet gebruikt kan worden voor het vergroten van het kapitaal, en daarmee de mogelijkheid om later meer klanten aan te trekken. Ook kan een zorgverzekeraar de teruggegeven winst niet investeren in de ontwikkeling van betere zorg.

Het initiatiefwetsvoorstel dat vanaf 1 januari 2018 ‘alle zorgverzekeraars onder alle omstandigheden’ moet verbieden om winst uit te keren maakt aantrekken van kapitaal nog moeilijker. Een kapitaalverschaffer wil immers een redelijke vergoeding op zijn geïnvesteerde vermogen ontvangen. Krijgt hij die niet, dan zal hij niet in de Nederlandse zorgsector investeren.

De ACM concludeerde vorig jaar al dat de concurrentie tussen zorgverzekeraars niet optimaal is. Een belangrijke reden voor deze conclusie is het bestaan van hoge toetredings- en groeidrempels. Behalve dat zorgverzekeraars moeten voldoen aan strenge Europese kapitaaleisen zijn dat het verkrijgen van een vergunning en reguleringsonzekerheid.

De ACM heeft een onderzoek uitgevoerd naar toetredings- en groeidrempels op de Nederlandse zorgverzekeringsmarkt. Dit onderzoek was erop gericht om de ruimte voor concurrentie tussen zorgverzekeraars in het huidige stelsel te vergroten. Concurrentie is geen doel op zich, maar een middel om de doelstellingen van het huidige stelsel te vergroten: toegankelijkheid, kwaliteit, doelmatigheid en betaalbaarheid. Effectieve concurrentie tussen zorgverzekeraars stimuleert hen om betere en goedkopere zorg in te kopen. Daarvan profiteren verzekerden en patiënten.