VEH: compenseer te hoge boeterente over tenminste vijf jaar

Vereniging Eigen Huis doet een moreel appel op banken om de AFM-leidraad voor de berekening van de boeterente bij vervroegde aflossing van de hypotheek met terugwerkende kracht over een periode van minimaal vijf jaar toe te passen. De AFM gaat slechts terug tot 14 juli 2016, de datum dat de Europese regelgeving MCD in werking trad. De vereniging doet deze oproep in een brief aan alle geldverstrekkers.

De AFM stelt vast dat banken bij de berekening van de boeterente het klantbelang niet altijd voorop hadden staan. Volgens de Vereniging Eigen Huis is het meer regel dan uitzondering dat geldverstrekkers de boeterente in hun eigen voordeel hebben afgerond.

Hoewel de AFM constateert dat er vóór 14 juli 2016 geen specifieke wettelijke regels golden voor de hoogte van de boeterente, doet de vereniging een appel op alle geldverstrekkers om nu hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen. Zij zouden met terugwerkende kracht van minimaal vijf jaar een herberekening van de boeterente moeten maken voor alle klanten die hun hypotheek hebben overgesloten, of die daarop extra hebben afgelost. Daarmee geven zij inhoud aan de collectieve belofte om de klant centraal te stellen zoals dat is neergelegd in de Code Banken.

Vanaf 2011 daalde de hypotheekrente sterk. Veel huiseigenaren die contractueel nog jarenlang aan een hoge rente vastzaten besloten hun hypotheek over te sluiten naar een lagere rente, om daarmee hun hypotheeklasten te verlagen. Hierdoor loopt de geldverstrekker de overeengekomen rentebetalingen voor de resterende rentevaste periode mis. Het geld dat de bank door de vervroegde aflossing eerder ontvangt kan echter opnieuw worden uitgeleend, tegen een lagere rente. De AFM is van mening dat het verschil tussen beide rentebetalingen het uitgangspunt moet zijn bij het berekenen van het financiële nadeel voor de bank.

Volgens de MCD-regelgeving mag de boeterente die de klant voor het vervroegd aflossen betaalt niet hoger zijn dan het financiële nadeel dat de bank daarvan ondervindt. Met de nieuwe richtlijn maakt de AFM een einde aan de praktijk dat geldverstrekkers de hoogte van de boeterente in hun eigen voordeel vaststelden, waardoor de boeterente hoger uitviel dan wanneer het klantbelang voorop zou hebben gestaan.

Vanaf 2012 ten 2016 hebben ruim 150.000 huiseigenaren een aanvraag in gediend om hun hypotheek over te sluiten en een boeterente betaald. Bedroeg de gemiddelde boete in 2012 gemiddeld nog Euro 2.650, door de daling van de rente is deze in 2016 opgelopen tot ruim Euro 10.500. Toepassing van de leidraad van de AFM zal volgens de vereniging voor veel overstappers tot gevolg hebben dat zij een deel van de boeterente terugkrijgen. Soms zal dit slechts een paar euro zijn, maar het verschil kan ook oplopen tot enkele duizenden euro's (bruto). Omdat de eerder betaalde boeterente aftrekbaar voor belasting is, moet bij teruggaaf rekening worden gehouden met een uiteindelijk lagere netto-vergoeding.

Als een klant bij het afsluiten van zijn hypotheek een rentekorting heeft gekregen, kan dat invloed hebben op de hoogte van de boeterente. Vereniging Eigen Huis voorziet discussie over collectieve en individuele rentekortingen bij de toepassing van de AFM-leidraad. Individuele kortingen mogen niet worden meegenomen in de vergelijkingsrente, maar collectieve kortingen wel. Rentekortingen komen regelmatig voor, bijvoorbeeld als de klant al zijn bankzaken bij de hypotheekbank onderbrengt of als hij een huis in een nieuwbouwproject kocht. Maar vaak is het niet duidelijk of een klant een dergelijke korting heeft gekregen, hoe hoog die is en of het om een individuele of een collectieve korting gaat.