Weerbaarheid banken na crisis vergroot

De weerbaarheid van het Nederlandse bankwezen heeft in de afgelopen jaren een duidelijke verbetering te zien gegeven. Terugkijkend op de jaren na de financiële crisis zijn de kapitaalposities van de banken verbeterd, zijn de winstgevendheid, de kostenefficiëntie en het kapitaal genererend vermogen toegenomen, en zijn ook de perceptie en het vertrouwen van de markten in de sector sterk verbeterd.

Tegelijkertijd bevinden de Nederlandse pensioenfondsen zich nog steeds in een kwetsbare positie. Terwijl de vrees vorig jaar voor een nieuwe ronde van pensioenkortingen niet bewaarheid werd, blijkt uit de jongste evaluatie van herstelplannen dat de pensioensector voor verder herstel nog steeds vooral rekent op hoge rendementen. Twee van de 181 pensioenfondsen met een herstelplan verwachten op dit moment dat ze in 2017 van het kortingsinstrument gebruik moeten gaan maken, maar op basis van de bestaande wetgeving kan vanaf 2020 een aantal pensioenfondsen gedwongen zijn voor enkele miljoenen pensioenen kortingen aan te kondigen.
Deze en andere onderwerpen kwamen ter sprake tijdens een reguliere persbijeenkomst vandaag met de DNB-directeuren Toezicht Jan Sijbrand en Frank Elderson over de actuele ontwikkelingen in het toezicht.

Een belangrijke uitdaging voor het bankwezen vormt op dit moment vooral het behouden van de winstgevendheid in een omgeving van aanhoudend zeer lage renteniveaus. In de afgelopen jaren konden de effecten van de lage rente nog goed worden opgevangen door verbeteringen in de efficiëntie, lagere rentevergoedingen en een verschuiving naar kredietverlening aan het grotere midden- en kleinbedrijf. In de komende periode zal de aanpassing van de rentetarieven op de bestaande hypotheekportefeuilles aan de huidige lagere renteniveaus echter flink doorwerken op de rentemarge. Kansen worden daarentegen geboden door de ontwikkelingen in de ‘Fintech’-sfeer, terwijl ook de nieuwe betaalrichtlijn PSD2 mogelijkheden gaat bieden om het bedrijfsmodel bij te sturen.

Voor wat de evaluatie van herstelplannen van pensioenfondsen betreft, blijken de meeste pensioenfondsen te verwachten dat het benodigde herstel van de dekkingsgraden voor het grootste deel wordt gerealiseerd door middel van overrendementen. Dat zijn rendementen die hoger zijn dan wat noodzakelijk is voor het precies voldoen aan de eis dat de middelen voldoende zijn om aan de verplichtingen tegemoet te komen (100%). Mochten die rendementen net als in 2015 en 2016 niet worden gehaald, dan hangt 56 fondsen in 2020 en 2021 een pensioenkorting boven het hoofd.