Vertraging en voorschotten voor mkb’ers bij uitvoering herstelkader rentederivaten

Uit de voortgangsrapportage van de Autoriteit Financiële Markten (AFM), die de minister van Financiën naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, blijkt dat de uitvoering van het herstelkader rentederivaten opnieuw vertraging oploopt. De vertraging wordt grotendeels veroorzaakt door problemen met data en automatiseringssystemen bij een aantal banken. Een groot deel van de mkb’ers krijgt op aandringen van de AFM voor het einde van dit jaar een voorschot aangeboden.

Alle zes banken die zich hebben aangesloten bij het Uniform Herstelkader Rentederivaten (UHK) dat eind 2016 tot stand kwam, rapporteren hun voortgang aan de AFM. Volgens een eerdere planning zouden 4 van de 6 banken hun klanten die voor herstel in aanmerking komen, nog dit jaar een aanbod voor compensatie sturen. Inmiddels blijkt dat 2 van die 4 banken zich aan hun inschatting houden. Dat zijn overigens de banken met de minste gedupeerde mkb’ers in hun bestand. De overige 4 banken hebben laten weten dat zij vertraagd zijn. In totaal hebben 390 mkb’ers tot nu toe een aanbod voor herstel ontvangen van hun bank, waarvan 243 kwetsbare klanten. In totaal komen circa 19.000 mkb’ers in aanmerking voor compensatie.

Eind juni van dit jaar deed de AFM ook verslag van de voortgang. Toen meldden de banken dat de praktische uitwerking van het UHK meer tijd in beslag nam dan gedacht. Inmiddels is het herstelkader, hoewel complex en omvangrijk, meer duidelijk voor de banken en de onafhankelijke beoordelaars. Deze beoordelaars controleren elk aanbod van de bank voordat het wordt gestuurd aan de klant. Toch hebben de banken met de meeste klantdossiers laten weten hun planning niet te halen. Zij hebben problemen met de gegevens die nodig zijn voor de berekening van de compensatie.

Zo blijken de relevante banksystemen niet te zijn ingericht voor grootschalige historische reconstructies. De verdere vertraging wordt ook veroorzaakt door knelpunten bij de geautomatiseerde verwerking van de herbeoordelingen. De verkochte derivaten zijn bijvoorbeeld vaak niet automatisch gekoppeld aan de betreffende leningen van de ondernemer. Het is onzeker wanneer de problemen zijn opgelost bij de betreffende banken. Dit betekent ook dat de door banken afgegeven planningen onzeker zijn.

De AFM heeft ervoor gezorgd dat alle ondernemers die geen aanbod meer kunnen verwachten voor het einde van dit jaar, een voorschot tot 100% van de coulancevergoeding krijgen. De groep kwetsbare klanten krijgt van die banken, naast een volledig voorschot op de coulancevergoeding, een aanvullend voorschot op de compensatie. De betreffende banken hebben toegezegd voor het einde van 2017 hun klanten een aanvullend voorschot aan te bieden (met uitzondering van één bank die het aanvullende voorschot in het eerste kwartaal van 2018 aanbiedt). Hierdoor kunnen deze klanten ondanks de opgelopen vertraging toch rekenen op een financiële tegemoetkoming. Dat is vooral voor de kwetsbare mkb’ers een belangrijke toezegging. Het voorschot kan bijvoorbeeld worden gebruikt om eventuele betalingsachterstanden bij de bank in te lopen. In de periode tot 31 oktober is er een totaalbedrag van circa €400 miljoen aan voorschotten aangeboden.

Banken moeten hun klanten op de hoogte houden over de uitvoering van het herstelkader en de tijdlijnen. De AFM heeft de banken erop gewezen dat zij de actuele stand van zaken ook op hun website moeten bijhouden en regelmatig hun klanten actief moeten informeren, ook als er vertraging optreedt in het proces. Mkb’ers kunnen bij hun bank vragen stellen over het UHK en de uitvoering daarvan. Onafhankelijke beoordelaars blijven toetsen of het herstelkader op de afgesproken manier wordt uitgevoerd, zodat de ondernemers een gecontroleerd aanbod tegemoet kunnen zien. De AFM controleert tussentijds en achteraf of het gehele proces goed is doorlopen. Medio 2018 rapporteert de AFM opnieuw over de voortgang van de uitvoering van het UHK.