Gunstige groeiverwachting tempert investeringsterugval bij rentestijging

De mate waarin bedrijven hun investeringen aanpassen aan renteveranderingen is sterk verschillend. Bedrijven met gunstige groeivooruitzichten op de middellange termijn zijn minder geneigd om hun investeringen terug te schroeven als de rente stijgt, zo blijkt uit DNB-onderzoek. De huidige gunstige economische vooruitzichten voor het eurogebied zouden daarom gepaard kunnen gaan met een relatief bescheiden daling in investeringen bij toekomstige rentestijgingen.

Volgens de theorie zou een rentestijging moeten leiden tot een daling van de investeringen, omdat een rentestijging de financieringskosten voor bedrijven doet toenemen. Hoge financieringskosten maken een investeringsplan minder aantrekkelijk. De empirische literatuur laat echter een gemengd beeld zien, waarbij vele onderzoeken een dergelijke relatie niet hebben kunnen aantonen. Veel van deze onderzoeken gaan echter uit van geaggregeerde data. De hieruit voortvloeiende onderzoeksresultaten verhullen waarschijnlijk belangrijke verschillen tussen bedrijven, die met microdata wel naar voren kunnen komen. Aangezien monetair beleid doorwerkt tot op bedrijfsniveau, zijn dergelijke verschillen wel belangrijk.

Om het onderscheid op bedrijfsniveau te kunnen maken, is het verband geanalyseerd tussen investeringen en rente op basis van data over bedrijven in het eurogebied uit de zogenoemde SAFE-enquête (Survey on Access to Finance of Enterprises). Hierin wordt bedrijven gevraagd of hun investeringen in het afgelopen halfjaar zijn gestegen, gelijk zijn gebleven of zijn gedaald. Ook moeten zij met betrekking tot dezelfde periode aangeven of de rente die ze moeten betalen is gestegen, gelijk is gebleven of is gedaald. Alleen die bedrijven die aan hebben gegeven dat ze in het afgelopen halfjaar een lening hebben aangevraagd, wordt gevraagd of de rente die ze moeten betalen is gewijzigd. In de analyse zijn ook andere factoren opgenomen die de investeringsbeslissingen van bedrijven kunnen beïnvloeden, zoals groeiverwachtingen, veranderingen in winstgevendheid, schuldenlast en kredietvraag, en bedrijfsspecifieke kenmerken zoals bedrijfsomvang, leeftijd en bedrijfstak.