Sargentini reguleert bitcoins en schroeft bestrijding witwascriminaliteit op

Vlak voor kerst wist GroenLinks-Europarlementariër Judith Sargentini met de Europese ministers overeenstemming te bereiken over het aanscherpen van de regels die witwascriminaliteit bestrijden. De Europarlementariërs uit de commissies Burgerlijke vrijheden en Economische Zaken stemden dinsdagochtend formeel in met dit politiek akkoord. Met deze nieuwe regels komt er ook extra zicht op virtuele valuta zoals bitcoins.

Sargentini over de nieuwe Europese anti-witwaswet: "Jaarlijks loopt de samenleving miljarden mis doordat criminelen geld illegaal of oneerlijk doorsluizen via een keten van bedrijven of trusts. Met de nieuwe regels pakken we de praktijk aan dat mensen hun vermogens op een louche manier verbergen van de opsporingsdiensten en de fiscus.”

Na ruim een jaar moeizame onderhandelingen met de Europese ministers lukte het Sargentini om EU-landen te verplichten een openbaar register voor uiteindelijk belanghebbenden (UBO) van bedrijven en trusts op te tuigen.

“Transparantie is van cruciaal belang om licht te laten schijnen op wie achter ingewikkelde constructies van bedrijven of trusts schuilt want criminelen maken al te graag misbruik van het systeem”, aldus Satgenini. “De Paradise Papers, de Panama Papers, LuxLeaks: voorbeelden te over die dit laten zien.”

Met het akkoord wordt de bestaande vierde anti-witwasrichtlijn verbeterd. Dit akkoord geeft de EU een duidelijk antwoord op de problemen die zijn gesignaleerd in de Panama Papers en Paradise Papers. Het grootste verbeterpunt is het openbaar UBO-register voor bedrijven en trusts. Uit het UBO-register moet duidelijk naar voren komen wie uiteindelijk de touwtjes in handen heeft in een bedrijf of trust.

Het UBO-register voor bedrijven is openbaar, het UBO-register voor trusts is in te zien wanneer je daar als burger of journalist een gegronde reden voor hebt. Drie jaar geleden wist Sargentini al het openbaar UBO-register voor bedrijven voor elkaar te boksen en nu dus ook voor trusts. Drie jaar geleden stuitte dat laatste nog op weerstand van Britse premier David Cameron, die later ook nog eens in de Panama Papers opdook.

Sargentini wijst erop dat de wetgeving ontwikkelingslanden helpt: “Het breed aanpakken van het probleem dat bedrijven en trusts worden misbruikt om geld wit te wassen helpt ook ontwikkelingslanden. Die verliezen veel inkomsten doordat het illegaal wordt weggesluisd. Dat gaat om bedragen die hoger zijn dan het ontwikkelingsgeld dat ze ontvangen.”

De anti-witwaswet schrijft vanaf nu ook voor dat instanties die aanbieden om bitcoins om te zetten in euro’s en instanties die een digitale portemonnee aanbieden een klantenonderzoek moeten verrichten, net zoals de bank en de makelaar onder de bestaande anti-witwasregels dat doen.  

Naast het UBO-register en het verplicht klantenonderzoek voor virtuele valuta kreeg het Europarlement voor elkaar dat meer instanties verantwoordelijk worden voor het onderzoeken van hun klanten, zoals kunsthandelaren en veilinghuizen. Ook komen er strengere regels voor het tegengaan van terrorismefinanciering. Daarnaast worden EU-landen verplicht hun bestaande kadasters van onroerend goed snel toegankelijk te maken voor opsporingsdiensten voor onderzoek naar criminele praktijken.

Na de stemming in de parlementscommissies gaan juristen aan de slag om de wet taalkundig te verbeteren en te vertalen in alle officiële EU-talen. De wet komt dan in april nog een keer voor stemming langs in het Europarlement, maar slechts als formaliteit. Wanneer zowel het Europarlement als de Europese ministers de uiteindelijke tekst hebben geaccordeerd, wordt deze gepubliceerd in het publicatieblad van de EU en krijgen de lidstaten anderhalf jaar de tijd om de regels uit de richtlijn op te nemen in de nationale wetten.