'Waarborgen in wet moeten recht op privacy garanderen bij uitwisseling fiscale gegevens'

Bij de internationale uitwisseling van fiscale gegevens moeten er (procedurele) waarborgen in de wet komen die het recht op privacy van de belastingplichtige garanderen. Dat is het advies van UHasselt-onderzoeker Niels Diepvens (faculteit Rechten). Hij doctoreerde onlangs op het onderwerp.

Belastingontduiking door mensen met grote vermogens in zonnige paradijzen en belastingontwijking door multinationals hebben de laatste jaren voor de nodige beroering gezorgd. Voorbeelden zijn Luxleaks, de Paradise Papers en Panama Papers.

Samenwerking tussen nationale administraties – in de vorm van gegevensuitwisseling – is nu de nieuwe trend. “Maar de vraag rijst in dat geval hoe het dan zit met het recht op privacy van de belastingplichtige.” De UHasselt-onderzoeker nam voor zijn doctoraat niet alleen nationale en internationale wetgeving onder de loep, maar bestudeerde ook rechtspraak, rechtsleer en rapporten.

Volgens Diepvens is de rechtsbescherming bij die samenwerking verwaarloosd geweest. Onder druk van de OESO en EU hebben landen de internationale fiscale gegevensuitwisseling opgevoerd. Maar ze hebben de waarborgen voor belastingplichtigen in hun nationale wetgeven afgebouwd of zelfs volledig afgeschaft.

Dat alles betekent echter niét dat de strijd tegen belastingontduiking en -ontwijking niet hand in hand kan gaan met respect voor de fundamentele rechten. Diepvens: “De nationale, Europese wetgever en de OESO moeten de huidige rechtsinstrumenten voor die samenwerking tussen fiscale administraties herbekijken.” Volgens de onderzoeker zouden in de wet bepaalde waarborgen opgenomen moeten worden – zoals het recht op kennisgeving van de samenwerking en het recht op beroep voor een onafhankelijke rechter.

Diepvens is nu bezig met vervolgonderzoek rond automatische gegevensuitwisseling – de nieuwe standaard – en de (fiscaal)strafrechtelijke samenwerking tussen staten. “Ook in die vormen van samenwerking is er nood aan een versterkte aandacht voor de rechtsbescherming van de belastingplichtige. Want ook bij dat automatisch uitwisselen van fiscale inlichtingen worden de grenzen van het recht op privacy en het recht op dataprotectie getest.”