Banken zijn en blijven belangrijkste financier van het MKB

De financiering van het midden- en kleinbedrijf (mkb) blijft één van de kerntaken van banken. Een succesvol MKB en een succesvol Nederland zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Banken geven met hun financieringstaak invulling aan een essentieel onderdeel van het Nederlandse ondernemersklimaat, zo is te lezen in een position paper dat de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) vandaag heeft gepresenteerd.

Met dit paper reageert de NVB op de veelgehoord uitspraak dat  “ondernemers voor financiering niet meer terecht kunnen bij de bank.” Deze uitspraak wordt niet gestaafd door de dagelijkse praktijk en de cijfers. Dat geldt ook voor kredietverlening aan het micro- en kleinbedrijf. Wél is het zo dat banken na de crisisjaren veel oninbare leningen hebben afgeboekt en de risicobeoordeling hebben aangescherpt. Ook zijn de dienstverlening en het productaanbod veranderd, mede door veranderingen in wet- en regelgeving.

Het overgrote deel van de kredietverlening aan ondernemers wordt verstrekt door banken. Eind 2018 hadden de Nederlandse grootbanken volgens De Nederlandsche Bank €127 miljard uitstaan aan kredieten aan het mkb. Banken hebben geen balans- of liquiditeitsbeperkingen die hen er van weerhouden om financiering te verstrekken. Dit geldt evenzeer voor de kredietverlening aan het micro- en kleinbedrijf. Wet- en regelgeving (Basel III en IV) hebben daarentegen wel invloed op de risicoafweging van de bank en het soort financiering dat wordt aangeboden.

Banken hebben in de nasleep van de crisis veel afgeboekt op oninbare leningen. Sinds de crisisjaren is de risicobeoordeling in het belang van zowel bank als klant aangescherpt. Mede onder druk van toezichts- en kapitaalseisen is het productaanbod sinds 2010 veranderd.

De dienstverlening van de banken aan het mkb is in de afgelopen jaren in hoog tempo veranderd. De vaste accountmanager is voor kleinere klanten verdwenen en aanvragen voor kleine kredieten worden in eerste instantie veelal digitaal ingediend. Tegelijkertijd hebben banken het proces eenvoudiger, efficiënter en transparanter gemaakt, wat juist ook garandeert dat de bank dit klantsegment blijft bedienen.

Voor gezonde investeringsplannen is altijd financiering beschikbaar. Ondanks relatief hogere kosten willen banken ook kleine kredieten blijven verstrekken. Het micro- en kleinbedrijf vertegenwoordigt een grote populatie ondernemingen en is daarmee wel degelijk interessant voor de bank. Banken concurreren onderling fors om ook de kleine kredieten te verstrekken.

Het microbedrijf en startende, innovatieve of snelgroeiende bedrijven komen in de regel moeilijker aan financiering. De meeste afwijzingen vinden plaats bij deze klantgroepen. De oorzaak van afwijzingen ligt bij het microbedrijf veelal bij ontoereikende terugbetaalcapaciteit, een gebrek aan risicodragend vermogen, te weinig zekerheden en/of onvolledige onderbouwing van een kredietaanvraag.

Bij innovatieve en snelgroeiende bedrijven is een afwijzing, vaak het gevolg van een onzeker businessmodel of nog onvoldoende bewezen technologie. In deze groep is juist veel risicodragend kapitaal nodig.

Alternatieve vormen, zoals leasing en factoring (zogenaamd ‘asset-based’) maar ook crowdfunding en direct lending groeien snel. De banken steunen de verbreding van het aanbod van alternatieve financieringsvormen, evenals de oprichting van de Stichting MKB Financiering die zich inzet voor de groei en professionalisering van deze sector. Er is een duidelijke trend waarneembaar naar meer samenwerking via cofinanciering en doorverwijzing.