Betere afstemming pensioen, hypotheek en eigen woning geeft consument meer financiële armslag

Woningeigenaren kunnen hun pensioeninkomen met wel 25% zien groeien als zij het vermogen dat nu in steen gebeiteld is eerder kunnen inzetten. De mogelijkheden om dergelijke financiële keuzes te maken, zijn echter nog beperkt en bovendien onbekend. De kansen en risico’s van verschillenden leen- en verkoopconstructies zijn complex en moeilijk te overzien voor consumenten. Dit vinden Tilburgse onderzoekers Dirk Brounen en Eduard Ponds in een Netspar studie, samen met Niels Kortleve (PGGM).

Financiële producten waarbij pensioen, eigen woning en hypotheek op elkaar worden afgestemd - als financiële legoblokken - vergroten de mogelijkheid voor consumenten om het inkomen en vermogen beter over de levenscyclus te spreiden. Dit vereist samenwerking tussen overheid, pensioenfondsen, verzekeraars, hypotheekaanbieders en consumentenorganisaties.

Op dit moment bouwen veel Nederlanders vermogen op via hun pensioen en hun eigen woning, maar dit gebeurt doorgaans passief. Dat vermogen wordt opgestapeld en lang niet altijd op de gewenste momenten in het leven ingezet. Dit moet anders, want onze overheid promoot een actievere financiële planning binnen huishoudens. Om dat mogelijk te maken, moeten huishoudens geholpen worden om met hun vermogensblokken zelf aan de slag te gaan.

Er zijn al mogelijkheden om woningvermogen te verzilveren, maar hier zitten kosten en risico’s aan verbonden, die voor veel mensen moeilijk zijn te overzien. Bovendien vindt verzilvering van de woning vaak pas plaats na pensionering, waardoor mensen eerst jarenlang krap zitten en vervolgens met overdaad eindigen. Uit eerder Netspar-onderzoek blijkt al dat de verdeling van vermogen over de levensloop vaak niet optimaal is. En dat betere consumptiespreiding en betere op- en afbouw van pensioen en woningvermogen tot welvaartswinst kunnen leiden.

De onderzoekers pleiten dan ook voor een verbreding en vernieuwing van de keuzemogelijkheden om pensioen en huis en hypotheek op elkaar af te stemmen, zodat iedere Nederlander zijn eigen levensloop flexibeler in kan richten. Heldere en eenduidige communicatie richting huishoudens over de mogelijkheden (en risico’s) om hun woningvermogen te verzilveren is daarbij een vereiste.