28 miljard euro aan gedwongen besparingen tijdens corona

De tegoeden op Nederlandse bankrekeningen zijn met 52 miljard gestegen sinds het uitbreken van corona, een recordbedrag. Gemiddeld is dat meer dan 6500 per huishouden. Meer dan de helft van dit bedrag was een ’gedwongen besparing’. Huishoudens konden dit geld gedurende de lockdown moeilijker uitgeven.

Naar schatting van ING Research bedragen de gedwongen besparingen zo’n 28 miljard. Het grootste deel zit bij de beter bedeelde huishoudens.

In mei 2021 bedroeg het totale banktegoed van Nederlandse huishoudens 507 miljard. 

Gedurende de coronacrisis (in de 15 maanden van maart 2020 t/m mei 2021) is er een recordbedrag van 52 miljard aan banktegoeden bijgekomen, ofwel 3,5 miljard gemiddeld per maand. De stijging is ongekend groot, in totaal maar liefst 6,5 procent van het Nederlands jaarlijkse bruto binnenlands product.
 
Als de economie niet getroffen zou zijn door de coronapandemie, zou de netto-inleg op bankrekeningen sinds maart 2020 (bijvoorbeeld als gevolg van nominaal stijgende inkomens, uit levensloopoverwegingen zoals pensioen) maandelijks gemiddeld zo’n 2,2 miljard zijn geweest.
 
Het beschikbaar inkomen bleef voornamelijk op peil door al voorgenomen belastingverlaging en de genereuze steunoperatie van de overheid. Zo werden er extra uitkeringen en subsidies verstrekt aan zowel huishoudens als bedrijven, waarmee veel werkgelegenheid en daarmee (loon)inkomen overeind werd gehouden.
 
In het derde kwartaal van 2020 waren veel corona-maatregelen (tijdelijk) weer versoepeld. Omdat er door de versoepelingen weer meer goederen en diensten konden worden aangeboden, werd het voor veel huishoudens een stuk gemakkelijker om geld uit te geven. Dit zorgde ervoor dat de consumptie een sterke opleving liet zien in het derde kwartaal (een nominale stijging van 8,9% ten opzichte van het tweede kwartaal van 2020). Doordat het merendeel van de inkomens stabiel bleef en de uitgaven weer stegen, werd er in deze periode duidelijk minder (wel nog bovengemiddeld veel) (gedwongen) gespaard dan daarvoor.
 
Niet elke (extra) gespaarde euro wordt weer even gemakkelijk uitgegeven. Besparingen uit voorzorg worden doorgaans niet snel weer uitgegeven. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor besparingen bedoeld voor de pensioenperiode. Besparingen die als meevaller worden ervaren, zoals de terugbetaling van de geannuleerde vakantie, zouden mogelijk makkelijker gemist kunnen worden en daarom op korte termijn tot extra consumptie kunnen lijden. Daarom laten we hierna zien welk deel van de besparingen we kunnen bestempelen als gedwongen besparingen.