'Eén munt, één markt? 20 jaar bankieren met de euro'

Op 1 januari 1999 werd de euro ingevoerd. De eerste drie jaar merkten de Europeanen er nog niet veel van: de euro werd alleen achter de schermen gebruikt als rekenmunt. Op 1 januari 2002 was het zover: de ruim 300 miljoen Europeanen gingen over op de euro als betaalmiddel.

Wat heeft 20 jaar bankieren met de euro ons gebracht? Dat is het onderwerp van de inaugurele rede Eén munt, één markt? 20 jaar bankieren met de euro van prof. dr. Stefanie Kleimeier, hoogleraar Entrepreneurial Finance and Banking. Ze spreekt de rede uit op vrijdag 3 september 2021 om 16.00 uur bij de Open Universiteit in Heerlen.

Met de invoering van de euro heeft Europa een belangrijke stap voorwaarts gezet naar een geïntegreerde Europese bankenmarkt. Een diepgaande integratie wordt echter belemmerd door bijna 'natuurlijke' barrières, zoals cultuurverschillen, en de bereikte integratie is door de financiële crisis ten dele tenietgedaan. Deze ontwikkeling confronteert beleidsmakers met een financieel trilemma, omdat financiële integratie en stabiliteit onverenigbaar zijn met een onafhankelijk nationaal beleid.

De integratie van de particuliere bankenmarkt is geen doelstelling op zich, maar een belangrijk instrument om huishoudens en bedrijven economische voordelen te bieden, zoals een breder kredietassortiment tegen lagere prijzen. De meeste vooruitgang kan worden toegeschreven aan de integratie van de geldmarkten. Toen de financiële crisis deze verstoorde viel de Europese particuliere bankenmarkt uiteen. De oppervlakkigheid van het integratieproces kwam daardoor aan het licht. Uit onderzoek blijkt dat een diepgaande integratie, die voortvloeit uit grensoverschrijdend bankieren, belemmerd wordt door bijna 'natuurlijke' barrières, bijvoorbeeld cultuurverschillen.

Deze ontwikkeling confronteert beleidsmakers met een financieel trilemma, omdat financiële integratie en stabiliteit onverenigbaar zijn met een onafhankelijk nationaal financieel beleid. Belangrijke nieuwe beleidsinitiatieven op Europees niveau zoals de Bankunie en de Kapitaalmarktunie zijn nog in ontwikkeling. Het is essentieel dat Europese en nationale beleidsmakers binnen dit trilemma op een lijn komen en duidelijke keuzes maken.