AFM: Achteraf betalen is makkelijk maar let ook op de risico’s

Buy Now, Pay Later’ (BNPL) biedt consumenten voordelen, zoals flexibiliteit, en helpt online winkels hun omzet te verhogen. Voor consumenten in een financieel kwetsbare situatie kan het echter bijdragen aan het risico van schuldenstapeling. Zeker in de huidige economische omstandigheden. Daarnaast kan de stijgende populariteit van achteraf betalen leiden tot normalisering van kopen op afbetaling. Dat concludeert de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in een verkenning naar de groeiende markt voor BNPL.

Met ‘Buy Now, Pay Later’ kunnen consumenten de betaling van hun online aankoop volledig of gedeeltelijk uitstellen tot na de levering. Dit voorziet in consumentenbehoeften. Webshops waar je achteraf kunt betalen richten zich vaak op consumptiegoederen die zich lenen voor impulsaankopen zoals kleding en cosmetica. De norm om direct te betalen of eerst te sparen kan door BNPL veranderen. Hierdoor kan ‘schuldgewenning’ ontstaan. Dat vindt de AFM een zorgelijke ontwikkeling. Zeker in tijden waarin mensen mogelijk op zoek gaan naar manieren om hun uitgavenpatroon in stand te kunnen houden.

Er bestaat ook een reëel risico op ‘schuldenstapeling’. Dat wil zeggen dat BNPL wordt verstrekt aan consumenten die mogelijk al te veel schulden hebben. BNPL-aanbieders zijn namelijk niet wettelijk verplicht om een inkomsten- en lastencontrole uit te voeren en zijn vaak niet aangesloten bij de Stichting Bureau Kredietregistratie (BKR). Door de huidige economische ontwikkelingen maakt de AFM zich meer zorgen over de risico’s van achteraf betalen. Consumenten die financieel klem (komen te) zitten, kunnen denken dat achteraf betalen op de korte termijn een oplossing is. Op de langere termijn kan dit echter zorgen voor meer financiële problemen.

Het lijkt voor consumenten dat BNPL gratis is maar zij kunnen worden verrast door relatief hoge kosten als zij niet op tijd betalen. De AFM benadrukt dat aanbieders ervoor moeten zorgen dat de kosten voor klanten duidelijk zijn en alleen uit wettelijke incassokosten bestaan. Daarbij verwacht de AFM van aanbieders dat zij kunnen aantonen dat zijzelf, en het incassobureau waarmee wordt samengewerkt, voldoen aan de wettelijke voorschriften.

De AFM houdt nu nog geen toezicht op BNPL. Dit zou in de toekomst kunnen veranderen aangezien de Europese Commissie heeft voorgesteld om BNPL te reguleren binnen de Richtlijn Consumentenkrediet. Dan komt BNPL onder toezicht van de AFM en moeten BNPL-aanbieders voldoen aan de wetgeving over onder meer informatieverstrekking, kredietwaardigheidsbeoordeling en achterstandsbeheer. Hier wordt nu op EU-niveau over onderhandeld. Gezien de risico's van achteraf betalen, is de AFM voorstander van het voorstel.