Crimineel vermogen harder aangepakt

Afpakken van crimineel vermogen is een belangrijke sleutel om misdadige machtsstructuren te breken. Om de jacht op crimineel geld te intensiveren en daarmee rechtsherstel te bevorderen heeft de ministerraad op voorstel van minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid besloten om een wetsvoorstel voor afpakken zonder voorafgaande veroordeling voor een misdrijf voor te leggen voor advies aan de Raad van State.

Met het uit de samenleving halen van illegaal verkregen goederen wordt de rechtmatige toestand hersteld en worden criminele herinvesteringen voorkomen. Het is in het wetsvoorstel van belang dat het Openbaar Ministerie bij de rechter aannemelijk kan maken dat goederen afkomstig zijn uit een misdrijf. Het kan gaan om geld maar ook om andere waardevolle goederen met een waarde van ten minste 25.000 euro. Trucs met verhullende eigendomsconstructies, waarbij criminelen bijvoorbeeld auto’s en panden op naam van anderen zetten, hebben geen zin meer. Inspiratie voor de procedure, ook wel aangeduid als Non Conviction Based Confiscation (NCBC), is opgedaan in Italië en ook is gekeken naar het Britse en Ierse model. Elementen uit de procedures in deze landen zijn overgenomen die goed passen in het Nederlandse rechtssysteem.

De kracht van de nieuwe procedure schuilt in het kantelen van de huidige werkwijze: niet de verdachte persoon, maar het verdachte goed staat centraal in het afpakken. Vanwege de inbreuk op het eigendomsrecht is de confiscatie alleen mogelijk na een onherroepelijke rechterlijke beslissing. Daarvoor moet de overheid aannemelijk maken dat het goed is verkregen uit de criminaliteit of is betaald uit opbrengsten van misdrijven. Belanghebbenden kunnen zich melden in deze procedure als zij aanspraak maken op het in beslag genomen voorwerp. Van hen mag worden verwacht dat ze kunnen verklaren over de legale herkomst.

Volgens minister Yeşilgöz is het crimineel verdienmodel voor de georganiseerde misdaad nog veel te groot. Meer is nodig om misdadige machtsstructuren die drijven op enorme sommen crimineel geld, te doorbreken. Naast het wetsvoorstel voor het afpakken zonder strafrechtelijke veroordeling worden daarom verschillende maatregelen uitgewerkt om ervoor te zorgen dat alle betrokken overheidsdiensten sneller kunnen ingrijpen. Ook wordt de samenwerking met andere landen – zowel binnen Europa als daarbuiten – versterkt. Het merendeel van het criminele vermogen verlaat immers ons land en wordt elders witgewassen via verhullende geld- en goederenstromen die de hele wereld overgaan. Internationale samenwerking is daarom cruciaal om tegen te gaan dat crimineel geld ons over de landsgrenzen door de vingers glipt.