Banken verdedigen hun miljardenwinsten, hoe lang nog?

De afgelopen weken hebben de drie Nederlandse grootbanken hun financiële resultaten gedeeld. Het resultaat? Miljarden aan opbrengsten. Banken verdubbelen bijna hun winst in het afgelopen half jaar, dat heeft alles te maken met de hoge rente van de Europese Centrale Bank (ECB).

De 3,75 procent die banken zelf ontvangen over hun gestalde geld staat in groot contrast met de magere rentes die klanten ontvangen. In Italië werden al maatregelen genomen om de extra winsten te belasten, daar ziet de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) geen heil in.

De Rabobank kondigde als laatste van de drie Nederlandse grootbanken haar verdiensten aan over het afgelopen halfjaar: 2,5 miljard euro winst . 1,2 miljard euro meer dan dezelfde periode vorig jaar. De bank loopt in de drietallige rij weliswaar voorop met haar spaarrente, maar ook die verbleekt bij de spaarrente die zij zélf ontvangen. Rabobank kondigde onlangs aan haar rente voor klanten te verhogen naar 1,5 procent per 15 augustus. Maar, wie wil lenen bij de bank krijgt wel te maken met de gestegen rentepercentages van de ECB. Voor een hypotheek met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) van 20 jaar betaal je bij de Rabobank minstens 4,68 procent.

ING liet weten dat ze in het afgelopen halfjaar een winst boekte van 3,7 miljard euro, bijna 2,5 keer meer dan het eerste halfjaar van 2022. De spaarrente? Momenteel nog 1 procent, al is er een verhoging aangekondigd die halverwege augustus. Met 25 basispunten zal de rente stijgen naar 1,25 procent. Bij ING kan men een hypotheek voor 20 jaar met NHG afsluiten voor 4,65 procent. Ook beduidend hoger dan de 3,75 procent die de ECB rekent. Klanten van ING kunnen rekenen op een tarief van 4,40 procent.

Ook bij ABN AMRO bleef een ruime winst niet uit, voor de eerste twee kwartalen van 2023 meldde ze een winst van 1,9 miljard euro. Dat is 90 procent meer dan dezelfde periode in het jaar ervoor. In tegenstelling tot ING is het nieuwe rentetarief voor spaarders ( 1,25 %) al een aantal dagen in werking getreden, sinds 1 augustus. Daarvoor was het tarief 1 procent. Wie een hypotheek wil afsluiten bij de bank kan voor 20 jaar, onder de NHG, een percentage van 4,76 procent  verwachten. Een ruime procent hoger dan het tarief van de ECB. Klanten die een betaalrekening bij de bank hebben komen in aanmerking voor de zogeheten ‘huisbankkorting’, die het percentage naar een alsnog-hoge som van 4,56% brengt.

Het bovenstaande zou een goede reden kunnen zijn voor Nederlandse spaarders om hun centen ergens anders te parkeren, zou je zeggen. En dat blijkt. In gesprek met Bank.nl gaf spaarplatform Raisin onlangs aan dat er wekelijks ruim honderd miljoen euro aan Nederlands spaargeld verdwijnt naar partnerbanken van het platform, die doorgaans flink hogere rentes bieden. Door een hogere rente te bieden willen zij naar eigen zeggen de grootbanken dwingen om eerlijkere rentes te bieden. Dat heeft nog weinig vruchten afgeworpen, sterker nog, de banken zeggen het beeld niet te herkennen. Twee van de drie grootbanken geven aan dat ze het spaargeld van Nederlandse huishoudens nog altijd zien toenemen. ABN AMRO gaat er niet op in, maar zegt het te betreuren dat spaargeld wordt verplaatst naar andere aanbieders. Aanbieders die doorgaans hogere rentes bieden, en naar rato dus minder verdienen aan het lage rentetarief voor klanten.

Ook in het buitenland zien banken hun winsten groeien, in Italië zag Intesa Sanpaola haar winst in de eerste jaarhelft met 80% toenemen tot 4,2 miljard euro, concurrenten zagen de winst in een soortgelijke orde van grootte toenemen. Voor de Italiaanse regering onder Giorgia Meloni aanleiding om een overwinstbelasting in te stellen van 40 procent. De opbrengsten zouden gaan naar het compenseren van de hogere kosten voor gezinnen en bedrijven om te lenen.

Is dat ook iets voor in Nederland? Als het aan de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) niet. Zij stellen in een persbericht dat hogere lasten op banken, noodzakelijke investeringen onder druk zetten. Hiermee refereren ze aan investeringen in de energietransitie, duurzame landbouw en het bouwen van huizen. Bovendien stellen ze dat Nederlandse banken, in tegenstelling tot Italiaanse, al bankenbelasting betalen. Dat gaat in totaal om zo’n 500 miljoen euro per jaar. De lobbyclub beschouwt de rente-inkomsten dan ook als normaal.

Anderen pleiten wel voor een winstbelasting, ontwikkelingsorganisatie Oxfam Novib kwam met een reactie tegenover persbureau ANP op de bankwinsten. Barbara Oosters, projectleider Eerlijke Bankwijzer bij Oxfam Novib, noemde de winsten het “zoveelste voorbeeld waarbij burgers de rekening betalen terwijl de grote bedrijven winst maken”. Zoals ook te zien is in supermarkten door de zogenoemde ‘graaiflatie’. Ze voegt toe dat Nederland, net als Italië, ook te maken heeft met een woningtekort en we hier misschien iets soortgelijks kunnen doen. Ook wijst ze erop dat er eerder al belasting kwam op de overwinsten van energiebedrijven, de zogenoemde solidariteitsbelasting.

Wie het heft in eigen handen wil nemen, en liever niet wacht op een bank die over het hart strijkt voor een hogere rente, kan natuurlijk zijn spaargeld bij een andere bank onderbrengen. Dat kan bij Nederlandse bedrijven, zoals Bunq die momenteel een rente van 2,46 procent biedt, maar ook bij buitenlandse banken. Voor spaarrekeningen zonder voorwaarden , waarbij dus niet bijvoorbeeld maandelijks bijgestort hoeft te worden voor het behouden van een rentepercentage, kunnen spaarders voor het hoogste tarief terecht bij Bigbank. Zij bieden nu 2,70% rente. Wie meer rente zoekt en het geld een tijdje kan missen, kan op zoek gaan naar een depositorekening . Daarbij zet je spaargeld voor bijvoorbeeld een jaar vast, doorgaans tegen een hoger rentetarief. Het Italiaanse Banca Progetto biedt momenteel bijvoorbeeld rente tussen de 3,80 procent en 4,30 procent, afhankelijk van hoeveel jaar het spaargeld wordt vastgezet.