'Nederlanders hebben nauwelijks beeld van AI-gebruik door financiële instellingen'

Kunstmatige intelligentie (AI) is wereldwijd bezig met een opmars in de financiële sector, ook in Nederland. Toch hebben maar weinig consumenten een goed beeld van in hoeverre hun bank, verzekeraar of pensioenfonds AI gebruikt. Daarnaast zijn consumenten kritischer over het gebruik van AI door financiële instellingen, dan over AI in het algemeen.

Dat blijkt uit een enquête die DNB in 2023 liet uitvoeren onder ruim 2200 respondenten. De resultaten hiervan zijn onderdeel van een nieuw rapport over de impact van AI op de financiële sector dat DNB samen met de AFM heeft opgesteld.

Het gezamenlijke rapport van DNB en de AFM laat zien dat steeds meer financiële instellingen de mogelijkheden van AI omarmen. Zij gebruiken het bijvoorbeeld voor fraudepreventie of het tegengaan van witwassen en terrorismefinanciering. Ook helpt kunstmatige intelligentie medewerkers van deze instellingen om efficiënter te werken, onder meer door automatisch samenvattingen te maken van telefoongesprekken met klanten. Het is de verwachting dat het gebruik van AI in de komende jaren verder toeneemt.

De meningen over AI lopen nogal uiteen, zo leert de door DNB uitgezette enquête. Over het gebruik van AI door financiële instellingen is een kwart van de deelnemers positief, terwijl er ook veel mensen (54%) zijn die nog niet echt een mening hebben of neutraal zijn. Daarbij is het opvallend dat de respondenten die negatief zijn over het gebruik van AI door financiële instellingen (22%) groter is dan de groep die negatief is over AI in het algemeen (15%). Slechts een klein percentage van de ondervraagden heeft een goed beeld van de mate waarin hun bank (6%), verzekeraar (5%) of pensioenfonds (4%) AI gebruikt.

Naast de eerder benoemde kansen, levert de opmars van AI in de financiële sector ook risico’s op. Bijvoorbeeld als de AI-modellen de kans op bevooroordeelde of discriminerende uitkomsten vergroten. Gevraagd om een afweging te maken tussen de voordelen en risico’s, blijken de meningen opnieuw sterk verdeeld. 28% van de deelnemers aan de enquête denkt dat de voordelen groter zijn, terwijl 29% de risico’s juist groter vindt. De rest is neutraal of weet het niet.  

Wel is een duidelijke meerderheid overtuigd van het belang van toezicht op het gebruik van AI. 62 priocent van de respondenten denkt positiever over financiële instellingen die AI inzetten op het moment dat er toezicht wordt gehouden. Voor ongeveer een derde van de mensen maakt toezicht geen verschil, 8 pricentvan de respondenten vindt toezicht zelfs onwenselijk.