'Banken maken op grote schaal belastingontwijking via Nederland mogelijk'

ABN AMRO en ING hadden eind vorig jaar financiële relaties met minstens 17 bedrijven die actief belasting ontwijken via Nederland. ABN AMRO was bij 7 van deze bedrijven zelfs direct betrokken bij de belastingontwijkingsstructuur, ING bij 4. Daarmee spelen deze banken een grote rol bij belastingontwijking via Nederland. Rabobank en Van Lanschot Kempen hadden financiële relaties met een kleiner aantal bedrijven die belasting ontwijken. Bunq, NIBC, Triodos Bank en de Volksbank zijn niet betrokken. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer dat de financiële relaties onderzocht van Nederlandse banken met 26 belastingontwijkende bedrijven van 2019 tot eind 2023.

Naar schatting van Tax Justice Network wordt er via Nederland 46 miljard euro aan wereldwijde belasting ontweken door multinationals. Nederland komt hierdoor op de 4de plek van de wereldwijde belastingparadijs ranglijst. Belastingen zijn essentieel voor belangrijke openbare voorzieningen zoals ziekenhuizen en scholen. Door belastingontwijking staan deze voorzieningen in Nederland, maar ook in armere landen, onder druk. Zo lopen ontwikkelingslanden door minder belastinginkomsten bijna de helft van hun jaarlijkse begroting voor volksgezondheid mis.

Bedrijven die belasting ontwijken handelen niet alleen, maar krijgen hierbij de hulp van advocaten, accountants en banken. Uit ons onderzoek blijkt dat ABN AMRO de meeste financiële relaties heeft met 17 van 26 onderzochte bedrijven die bewezen belasting ontwijken via Nederland. Ook ING scoort slecht, met 27 financiële relaties met eenzelfde aantal bedrijven. Rabobank heeft 3 connecties met 1 bedrijf en Van Lanschot Kempen is op 6 manieren betrokken bij 4 belastingontwijkende bedrijven.  De overige 4 banken, bunq, NIBC, Triodos Bank en De Volksbank zijn niet betrokken. De onderzochte 26 bedrijven zijn al eerder in het nieuws geweest in verband met belastingontwijking via Nederland in de periode 2019-2023.

Een bedrijf dat zich grootschalig schuldig maakt aan belastingontwijking is het Indiase bedrijf Airtel, een grote telecomprovider in veel Afrikaanse landen, waaronder Oeganda. De Oegandese winst van Airtel komt terecht in een anoniem bedrijfspand in Amsterdam West. Via meerdere Nederlandse brievenbusmaatschappijen maakt Airtel misbruik van een belastingverdrag tussen Nederland en Oeganda. Met de niet betaalde belastinginkomsten in Oeganda hadden de jaarsalarissen van twintigduizend Oegandese leraren betaald kunnen worden. ABN AMRO investeert via haar investeringsmaatschappij ABN AMRO Investment Solutions in Airtel. Bovendien bankiert de Nederlandse BV van Airtel bij zowel ABN AMRO en ING waardoor de banken deze belastingontwijking door Airtel mogelijk maken.